Research Information System
in: Geçmişten Geleceğe İzmir, İzmir'in Ticari ve Ekonomik Durumu, Prof. Dr. Çağnur Balsarı,Prof. Dr. Hüseyin Avni Egeli,Araş. Gör. Gamze Öztürk, Editor, Legal Yayıncılık, İstanbul, pp.45-78, 2022
İzmir,
antik çağlardan beri önemli bir ticaret kenti olmuştur. Buna rağmen şehir,
Klasik Dönem Osmanlı Devleti’nin dış ticarette takip ettiği provizyonist
politikalar ve devletin tedricen ana ticaret yollarının dışında kalması
nedeniyle Erken Modern Dönem’in sonlarına kadar dış ticaret anlamında bir
durgunluk içerisine girmiştir. Bölgesel ticaretin rastlantısal olarak
nitelendirilebilecek biçimde yeniden dağılımı, İzmir’in yeniden bir ticaret
merkezi hüviyetini kazanmasını sağlamıştır. 18. yüzyıla girerken Devlet’in
Batı’ya açılan en önemli kapısı haline gelen İzmir, 19. yüzyıl ile birlikte Osmanlı Devleti’nin
İstanbul’dan sonraki en büyük metropolü ve gümrük bölgesi konumuna yükselmiştir.
İzmir’e bu özelliğini kazandıran uygun bir limana ve zengin bir art bölgeye
sahip olması, böylece farklı devletlerden çok sayıda taciri kendisine çekmesi
olmuştur. I. Dünya Savaşı’nın ardından gerçekleşen Kurtuluş Savaşı’nda İzmir, ağır
bir işgal altında kalmış; bağımsızlığın kazanılmasının ardından İzmir İktisat
Kongresi, Lozan Anlaşması ve nüfus mübadelesi çerçevesinde önemli iktisadi ve
demografik gelişmelere sahne olmuştur. Bu çalışmada İzmir’in Osmanlı
Devleti’nin son dönemdeki ekonomik ve ticari yapısı, Cumhuriyet’in kuruluş
dönemi ile birlikte ele alınmaktadır. Geçiş döneminde şehrin ekonomik önem ve
yapısındaki değişimin istatistiki verilerle desteklenerek ortaya konulması
amaçlanmaktadır. Ayrıca dönem içerisinde meydana gelen politik ve tarihi
gelişmelerin ekonomik yapı üzerindeki etkisi de vurgulanmaktadır.