Akademik Veri Yönetim Sistemi
Asya Studies, cilt.6, sa.2, ss.1-18, 2022 (Hakemli Dergi)
Yazının amacı, Mustafa Kemal’in Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü ve onun tabiriyle “Yeni Türkiye”de politik erkin bir cumhuriyet olarak kurulması bağlamında yaptığı açıklamaların ve konuşmaların felsefi arka planını açık etmektir. Bu, Türkiye’de Cumhuriyetin değerlerine ilişkin son yıllarda yapılan tartışmalar nedeniyle zaruri hale gelmiştir. Bu tartışmalarda ortaya atılan sorulara doyurucu yanıt verebilmek için Cumhuriyetin üzerine inşa edildiği değerlerin felsefi temellerini ortaya koymak gerekmektedir. Yazıda bunun bir denemesi yapılmaktadır. Yazıda önce Mustafa Kemal’in modern dünya sistemine ilişkin düşünceleri ve değerlendirmeleri sunulmaktadır. Buna göre modern dünya sistemi sürekli “mazlumlar” ve “zalimler” üretmektedir ve bu durum ancak tüm dünyada insanlığın kalıcı iç barışı sağlanıncaya kadar değişmeyecektir. Bugünün mazlumları yarın zalim olabilmektedir ve bugünün zalimleri yarının mazlumları olabileceklerdir. Sonra yazıda Osmanlı İmparatorluğu'nun tek kişinin saltanatına dayanan yönetim biçiminin eleştirisi olarak cumhuriyet fikrinin nasıl oluştuğuna ve bunun tarihsel olarak ne anlama geldiğine dikkat çekilmektedir. Bu bağlamda özellikle ulusal egemenlik, halk iktidarı ve halkçılık açısından cumhuriyetçi yönetimin anlamı ortaya konmaktadır. Daha sonra Mustafa Kemal’de cumhuriyet fikrinin onun “milli politika” olarak adlandırdığı yeni yönelimle temel oluşturan barış politikasının doğal sonucu olarak yayılmacı ideolojiler olan “Turancılık” ve “Panislamizm” akımlarının taleplerini ret ettiği gösterilmektedir. Son olarak Türkiye'de Cumhuriyetin kurulmasının aynı zamanda Anadolu’da yeni bir kültür ve uygarlık yaratma çabasına denk geldiğine işaret edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Mustafa Kemal, Cumhuriyet, Halk, Ulusal Egemenlik, Barış