Akademik Veri Yönetim Sistemi
74. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 11 - 15 Nisan 2022, ss.1
Bu çalışma, Batı Anadolu’da Aydın iline bağlı Söke Ovası'nın doğusunda yer alan Nalbantlar Ovası bölgesini kapsamaktadır. Söke Ovası genelinde yeraltısuları ve tarım topraklarının kirlenmesine neden olan antropojenik ve jeojenik girdiler ayırt edilmiştir. Azap Gölü ve çevresinde gnays biriminden kaynaklı jeojenik zenginleşme tespit edilmiştir. Gnays birimi ile etkileşimdeki köylerde, içme amaçlı tüketilen yeraltısuları ve onunla sulanan topraklardan örneklemeler yapılmıştır. Suların içme amaçlı tüketiminde; çözünmüş As, B, Ba, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, U ve Zn değerlerinin kanserojen olan/olmayan toplam sağlık riskleri hesaplanmıştır. Tarım topraklarının As, Cd, Co, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, Sb, U ve Zn değerleri analiz edilmiştir. Toprakların solunması, yutulması ve deriyle teması yoluyla oluşabilecek kanserojen olan/olmayan toplam sağlık riskleri hesaplanmıştır. Bazı yeraltısuları, ortalamanın çok üzerinde çözünmüş uranyum ve arsenik içermektedir. Nalbantlar Ovası’nda yeraltısuyu kuyularının derinliği arttıkça çözünmüş uranyum miktarında artış söz konusudur. Sınır değerinin (30 μg/L) 3 katı kadar uranyum içeren yeraltısuyu, Karacahayıt bölgesinde içme amaçlı tüketilmektedir. Yeşilköy, Karacahayıt, Kisir yerleşkelerinde yasal sınır üzerinde (sırasıyla 23.1, 24.1 ve 61.1 μg/L) arsenik içeren yeraltısuyu, içme amaçlı tüketilmektedir. Yeraltısularında en yüksek kanser riski arsenik için 2.07E-03 olarak Kisir bölgesinde belirlenmiştir. Tolere edilebilir değerin çok üzerindedir. Yeraltısuyu ile sulanan tarım topraklarında en yüksek kanser riski arsenik için 2.38E-04 olarak Sayrakçı bölgesinde belirlenmiştir. Sağlık açısından riskli olan suları tüketen ve topraklarda tarım etkinliğinde bulunan yöre halkının sağlık durumu araştırılmalı ve çözüm önerileri uygulanmalıdır.