Research Information System
5. Ulusal Laboratuvar Hayvanları Bilimi Kongresi, İstanbul, Turkey, 14 - 16 September 2023, vol.1, no.1, pp.45-49
Bilimsel amaçlar için kullanılan hayvanların korunmasına ilişkin 2010/63 sayılı AB Direktifi, Ek
VIII: Prosedürlerin ciddiyet sınıflandırması, tüm prosedürlerin şiddet derecelerine göre
kategorilere ayrılması gerektiğini belirtmektedir. Ek. VIII. Prosedürlerin Şiddet Sınıflandırması,
bir prosedürün şiddeti, işlem sırasında tek bir hayvan tarafından deneyimlenmesi beklenen
ağrı, ıstırap, sıkıntı veya kalıcı zararın derecesi ile belirlenmesi gerekir. Buna göre
prosedürleri.1. İyileşmemez (Non-recovery) :Tamamen genel anestezi altında gerçekleştirilen
ve hayvanın bilincini geri kazanmayacağı prosedürler 'iyileşmeyen' olarak sınıflandırılır. 2.
Hafif ( Mild) : Hayvanların kısa süreli hafif ağrı, ıstırap veya ıstırap yaşamasının muhtemel
olduğu hayvanlar üzerindeki prosedürler ile hayvanların refahı veya genel durumu üzerinde
önemli bir bozulma olmayan prosedürler 'hafif' olarak sınıflandırılır.3.Orta- Ilıman
(Moderate):Hayvanların kısa süreli orta derecede ağrı, ıstırap veya sıkıntı veya uzun süreli
hafif ağrı, ıstırap veya sıkıntı çekmesi muhtemel olan hayvanlar üzerindeki prosedürler ile
sağlık durumlarında orta derecede bozulmaya neden olması muhtemel prosedürler veya
hayvanların genel durumu 'orta' olarak sınıflandırılacaktır. 4. Ağır -Şiddetli (Severe):
Hayvanların şiddetli ağrı, ıstırap veya sıkıntı veya uzun süreli orta derecede ağrı, ıstırap veya
sıkıntı çekmesi muhtemel olan hayvanlar üzerindeki prosedürler ile refah veya genel sağlık
durumlarında ciddi bozulmaya neden olabilecek prosedürler hayvanların durumu 'ağır' olarak
sınıflandırılır ( 1).
Deneysel hayvan denemelerinin hayvanlarda oluşturduğu rahatsızlık ve şiddet
sınıflandırmasında, tanımlanmış bir prosedür olsa da bazı faktörleri göz önüne alınarak tekrar
değerlendirilmelidir. Tüm uygun iyileştirme teknikleri uygulandıktan sonra tek bir hayvan
tarafından hissettiği ağrı ve ızdırap göz önüne alınarak analiz edilmelidir. Belirli bir prosedür
sınıflandırılırken prosedürün türü ve bir dizi başka ek faktör dikkate alınmalıdır. Prosedürle
ilgili ek faktörler olarak manipülasyon türü, prosedürün (tüm unsurlarının) neden olduğu
ağrı, ıstırap, sıkıntı veya kalıcı zararın doğası ve yoğunluğu, kullanılan tekniklerin süresi, sıklığı
ve çokluğu, bir prosedür içinde kümülatif ıstırap, barınma, yetiştirme ve bakım standartlarına
ilişkin kısıtlamalar göz önünde tutulmalıdır. Bununla beraber prosedürün nihai siddet
sınıflandırması prosedür özelinde değerlendirilen aşağıdaki ek faktörler de dikkate alınmalıdır.
Bunlar —hayvan tür ve genotip tipi,—hayvanın olgunluğu, yaşı ve cinsiyeti,—prosedürle ilgili
olarak hayvanın eğitim/deneyimi,—hayvan yeniden kullanılacaksa, önceki prosedürlerin
gerçek şiddeti,—barınma, yetiştirme ve bakım koşullarının iyileştirilmesi dâhil olmak üzere