18. Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Ulusal Konferansı, Kayseri, Türkiye, 29 - 30 Eylül 2022, ss.1-6
ÖZET
Katı atık ve nükleer atık depolama
alanlarında kirleticilerin çevreye yayılmasını önlemek amacıyla düşük
geçirimliliğe sahip zeminler geçirimsiz bariyer uygulamalarında kullanılmaktadır.
Bu alanlarda örtü/tampon zemin malzemesi olarak genellikle bentonit veya
kum-bentonit karışımları kullanılmaktadır. Katı atık depolama alanlarında
gerçekleşen kimyasal tepkimeler sonucunda ve nükleer atık depolama
alanlarındaki radyasyon etkisiyle bu zeminlerde termal değişiklikler genellikle
de sıcaklık artışları oluşmaktadır. Daha önce literatürde yapılan çalışmalara
göre sıcaklık artışıyla birlikte zeminlerin hidrolik iletkenliklerinin arttığı
görülmüştür. Hidrolik iletkenlik artışının önlenmesi için bentonit/kum-bentonit
karışımlarına sıcağa dayanıklı katkı malzemeleri eklenerek sıcaklık varlığında
bu zeminlerin hidrolik iletkenlikteki artış engellenebilir. Perlit ve bir bor
minerali olan üleksit termal dayanımı yüksek katkı malzemeleridir ve endüstride
birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada kum-bentonit karışımlarının
%10 perlit ve üleksit katkısı varlığında hidrolik iletkenlik davranışları
incelenmiştir. Hidrolik iletkenlik deneyleri esnek duvarlı permeametreler
kullanılarak belirlenmiştir. Hücre içerisindeki sıcaklık artışı termostat
kontrollü ısı çubukları ile sağlanmış ve numune sıcaklığı termokupl vasıtasıyla
sürekli kontrol edilmiştir. Deneyler oda sıcaklığında (20°C)
başlatılıp, akış kararlı hale geldiğinde karışımın sıcaklığı sırasıyla 40°C ve 60°C
değerine arttırılmıştır. Katkısız haldeki numunelerde sıcaklık artışı ile
hidrolik iletkenlik değerlerinde artış gözlenmiştir. Detaylı sonuçlara tam
metinde yer verilecektir.