Covid-19 tedavisinde kullanılan ilaçların güvenliliği


Creative Commons License

Barış E., Gümüştekin M., Arıcı M. A.

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, cilt.35, sa.özel sayı 1, ss.19-33, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

COVID‐19 hastalığı etkeni SARS‐CoV‐2, ateş, öksürük, nefes darlığı gibi

semptomlara neden olan bir virüstür. Ülkemizi ve tüm dünyayı etkileyen

COVID‐19 pandemisinde, spesifik olarak COVID‐19 enfeksiyonu tedavisi için

geliştirilmemiş ve farklı endikasyonlarda kullanılan ilaçların yeniden

konumlandırıldığı ve tedavi ile ilgili pek çok klinik araştırmanın yürütüldüğü

bilinmektedir. Hastalığın tedavisinde halen klinik araştırmalarla etkililiği ve

güvenliliği tanımlanmış bir ilaç bulunmamaktadır. Tedavi yönetimi, elde

edilen klinik deneyime göre güncellenmekte ve farklı ülkelerde farklı tedaviler

kullanılmaktadır. Şu an için hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında;

antiviraller, antimalaryaller, antibiyotikler, immunomodülatör ilaçlar ve

antikoagulan ilaçlar ön plandadır. Tüm bu bahsedilen ilaç gruplarında yer alan

ilaçların, COVID‐19 hastalığında kullanımında güvenlilikleri ile ilgili olarak da

bilgiler gün geçtikçe artmaktadır. Antivirallerden remdesivire bağlı karaciğer

fonksiyon testlerinde yükseklik, lopinavir‐ritonavire bağlı hiperlipidemi,

antimalaryallerden hidroksiklorokin ve antibiyotiklerden azitromisine bağlı

QT uzaması, immunomodülatörlerden tosilizumaba bağlı nötropeni,

antikoagulanlara bağlı ise kanama riski dikkati çekmektedir. Bu derlemede,

COVID‐19 hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlara bağlı advers reaksiyonlar

literatür ışığında sunulmaktadır.

The causative agent of COVID‐19, SARS‐CoV‐2, is a virus that causes

symptoms such as fever, cough, and shortness of breath. Related to the

COVID‐19 pandemic affecting our country and the whole world, it is known

that there are no drugs developed for specific treatment of the infection and

drugs used in different indications are repositioned with ongoing clinical

trials. Currently, there is not any medication whose efficacy and safety has

been defined by clinical trials for treatment of COVID‐19. Treatment

management is updated according to clinical experience and different

treatments strategies are used in different countries. Among the drugs

currently used in the treatment of the disease; antivirals, antimalarials,

antibiotics, immunomodulatory drugs and anticoagulant drugs are prioritised.

Information regarding the safety of these drugs used for COVID‐19 treatment

is increasing every single day. Antiviral remdesivir‐induced liver function test

abnormalities, hyperlipidemia due to lopinavir‐ritonovir, QT prolongation due to antimalarial drug hydroxychloroquine and antibiotic azithromycin,

neutropenia due to immunomodulators tocilizumab, and bleeding risk due to

anticoagulants draw attention. In this review, adverse reactions related to

drugs used in the treatment of COVID‐19 disease are presented in the light of

the literature.