Akademik Veri Yönetim Sistemi
16th International Congress of Ottoman Social and Economic History, Bucuresti, Romanya, 7 - 11 Temmuz 2025, (Yayınlanmadı)
XVIII. yüzyıldan 1829 tarihine kadar Osmanlılarla giriştiği tüm savaşlarda Ruslar, Tuna savunma hattını sürekli bir şekilde tazyik etmişlerdi. XVIII. yüzyılın sonlarına doğru Özi hattı ve Bucak bölgesinin işgaliyle Ruslar, kuzey hattından itibaren Tuna Nehri’ne daha fazla yaklaşma imkânı bulmuş ve 1812 yılında Osmanlılarla imzalanan Bükreş Antlaşması’na göre Tuna üzerinde kısmi manada hak sahibi olmuştu. Osmanlılar açısından ise Tuna Nehri üzerindeki mutlak hâkimiyetini kaybetmesine temel teşkil etmişti. Bükreş Antlaşması'na göre Rusların Prut ve Turla (Dniester) nehirleri arasındaki toprakları ilhak etmesiyle ve 1829 yılına kadar Turla gümrük koridoru ile Karadeniz’in batı kıyılarında hem ekonomik hem de stratejik anlamda ciddi ilerleme sağlamasına da etki etmişti. 1828-1829 yılları arasındaki savaşta Osmanlıların Ruslara yenilgisi, Tuna Nehri üzerindeki müteaddid adalar ve Tuna Nehri’nin sınır kabul edildiği 1830 tarihindeki sınırname metinlerine yansımıştı. Zira Ruslar, savaşın galibi olarak kendi lehine tahdid hususunun bir an evvel neticeye kavuşmasının ısrarcısı olmuştu.1828-1829 yılları arasındaki savaşın olumsuz sonuçları sebebiyle Osmanlılar, Rusya ile Edirne Antlaşması’nı imzalamak zorunda kaldı. Yapılan Antlaşmaya göre Osmanlıların, Ana Tuna suyunda Osmanlı-Rus ve Osmanlı-Eflak-Boğdan toprakları arasında yeni sınırlar belirlendi. Tuna Nehri’nin vasatı, bilhassa Eflak ve Boğdan memleketleri ile Osmanlı sınırlarını tayin etmiş oldu. Buna göre İbrail, Yergöğü ve Kulle kaleleri, Osmanlı idaresinden kesin bir şekilde çıkmış oluyordu. Osmanlı-Rusya sınırlarını belirleyecek hudut hattı ise, aynı zamanda doğrudan gayrımeskun arazi olarak belirlenen sınır bölgesini de kapsıyordu. Rusya’nın stratejik hedefleri, Osmanlı toprakları üzerindeki ilerleyişleri neticesinde 1830 yılında yapılan hudut protokollerinde kendini bir kez daha göstermiş oldu. Tuna üzerindeki adaların tespit ve aidiyeti meselesinin ilk safhasından hariç olarak, sınır çalışmalarının diğer safhası için Prut Nehri’nin Boğdan arazisine ulaştığı bölgeden Tuna Nehri’ne karıştığı yere kadar (Tımârabad/Reni) devletlerarasında sınır kabul edildi. Böylelikle bu bölge arazisi, 1812, 1817 ve 1826 mutabakatlarından sonra 1830 protokolleriyle Osmanlı ve Rusya arasındaki sınır hattının kesin çizgilerini belirlemiş oldu. Bu çalışma, 1830 yılında Tuna Nehri ve hinterlandında Osmanlıların Rusya, Eflak ve Boğdan memleketleri ile olan sınırlarını ve sınırnamenin metnini tahlil ve tenkit etmek gayesindedir. Söz konusu 1830 yılında hazırlanan ve karara bağlanan sınır protokollerinin orijinal nüshası ile ilgili bir çalışma mevcut değildir. Bu manada bu panelde sunulacak görseller, iki devlet murahhasları tarafından yapılan mutabakatlara binaen hazırlanan metin ve haritalar üzerinde değerlendirilecektir.
Throughout all the wars waged with the Ottomans from the eighteenth century up to 1829, the Russians persistently pressured the Danube defensive line. Toward the end of the eighteenth century, with the occupation of the Özi line and the Bucak region, Russia gained further proximity to the Danube from the northern front. Moreover, under the Treaty of Bucharest signed with the Ottomans in 1812, Russia acquired partial rights over the Danube, which, from the Ottoman perspective, marked a significant loss of its absolute control over the river. The annexation of the territory between the Prut and Turla (Dniester) rivers by Russia, as stipulated in the Treaty of Bucharest, and the establishment of the Turla customs corridor until 1829 enabled Russia to achieve substantial economic and strategic gains along the western Black Sea coast. The Ottoman defeat in the 1828–1829 war was reflected in multiple clauses of the 1830 border protocols, which defined the Danube River as a boundary and addressed the status of numerous islands in the river. As the victorious power, Russia insisted on a swift resolution of the demarcation process in its favor. Due to the unfavorable outcome of the war, the Ottoman Empire was compelled to sign the Treaty of Edirne with Russia. According to the treaty, new borders were drawn along the main course of the Danube between Ottoman, Russian, and Ottoman-Eflak-Boğdan territories. The middle of the Danube now served to demarcate the boundaries between the Ottoman Empire and the principalities of Wallachia and Moldavia. Consequently, the fortresses of İbrail, Yergöğü, and Kulle were permanently removed from Ottoman control. The border line, which was to define the Ottoman-Russian boundary, also encompassed a designated uninhabited zone. Russia’s strategic aims and territorial advances within Ottoman lands once again manifested in the 1830 boundary protocols. Excluding the initial phase concerning the identification and ownership of islands in the Danube, the second phase of the border delineation designated the area from where the Prut River entered Moldavian territory to its confluence with the Danube (Tımârabad/Reni) as the official border between the two states. Thus, following the agreements of 1812, 1817, and 1826, the 1830 protocols definitively established the boundary line between the Ottoman Empire and Russia. This study aims to analyze and critique the borders established in 1830 between the Ottoman Empire and Russia, Wallachia, and Moldavia, particularly in the Danube River and its hinterland. No scholarly work currently exists on the original text of the boundary protocols finalized in 1830. Therefore, the visuals to be presented in this panel will examine the texts and maps prepared based on the agreements reached by the delegates of the two states.