Birinci Basamakta Defansif Tıp Uygulamaları Ölçek Geliştirme Çalışması

23. Aile Hekimliği Araştırma Günleri, İzmir, Türkiye, 18 - 20 Nisan 2024, ss.138

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: İzmir
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.138
Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Giriş ve Amaç: Defansif tıp uygulamaları “Hekimin hastanın tanı ve tedavisinden ziyade öncelikle hasta tarafından dava edilmekten korunmak için istediği tanısal testler, tedaviler ve prosedürlerdir” şeklinde tanımlanabilir. Defansif tıp uygulama oranının Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) %79-93 arasında olduğu,Türkiye’de yapılan bir çalışmada ise %78,38 oranında defansif tıp uygulaması yapıldığı belirtilmiştir. ABD'de defansif tıp uygulamalarının sağlık hizmetleri maliyetleri içerisinde oluşturduğu yükün yıllık 46 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir.

Uluslararası çalışmalar incelendiğinde birinci basamakta defansif tıp uygulamalarını değerlendiren bir ölçek olmadığı görülmüştür. Ulusal çalışmalar incelendiğinde ise bu uygulamaları ölçen iki adet ölçek mevcuttur fakat ikisi de hastane ortamına göre hazırlanmıştır. Ölçek soruları birinci basamağa uygun olmayan sorular içermektedir.Literatürde birinci basamakta defansif tıp uygulamalarını ölçen bir materyal eksikliği mevcuttur.

Yöntem: Öncelikle birinci basamakta çalışan uzman ve pratisyen aile hekimlerinden oluşan 9 ve 7 kişilik iki hekim grubu ile iki adet odak grup görüşmesi yapıldı. Bu görüşmeler, mevcut literatür ve araştırmacıların görüşleri doğrultusunda kapsam geçerliliğini değerlendirmek üzere 37 maddelik bir havuz oluşturuldu. Daha sonra bu maddelerin anlaşılabilirliğinin değerlendirilmesi ve ek madde önerisi olup olmadığının da sorulması amacı ile 19 birinci basamak hekimi ile ön çalışma yapıldı. Daha sonra madde havuzuna son hali verildi. 252 birinci basamak hekiminden yüzyüze ve online form aracılığı ile veriler toplandı.

Bulgular: Ölçek, çarpıklık ve basıklık indeksleri aracılığıyla incelendi. Verilerin normal dağılıma sahip olduğu, indekslerin ±2'den düşük olduğu görülerek doğrulandı. Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri 0.91, Barlet testi anlamlı olduğundan veriler faktör analizine uygun olarak değerlendirildi. Veriler normal dağıldığı ve ölçeğin boyutlar arasında ilişki olduğu için faktör analizi Genelleştirilmiş En Küçük Kareler, döndürme ise Direkt Oblimin yöntemine göre yapıldı.11 madde (2,5,37,1,22,35,36,11,3,6,14) çıkartıldıktan sonra yapılan son analiz sonuçlarına göre özdeğeri 1’den büyük olan 5 boyut (faktör) mevcut olarak görünüyor.

Sonuç: Geliştireceğimiz bu ölçek ile literatürdeki, birinci basamak hekimlerinin defansif tıp uygulamalarını ölçen bir ölçek eksikliğini gidermiş olacağız.

Anahtar Kelimeler: Defansif, Tıp, Birinci, Basamak

Introduction: Defensive medicine practices can be defined as "the diagnostic tests, treatments, and procedures that physicians primarily request to protect themselves from being sued by patients, rather than for the diagnosis and treatment of the patient." It has been reported that the rate of defensive medicine practice is between 79-93% in the United States (US), and a study conducted in Turkey indicated a rate of 78.38%. In the US, it is estimated that defensive medicine practices contribute to an annual burden of $46 billion in healthcare costs. International studies reveal a lack of a scale specifically evaluating defensive medicine practices in primary care. National studies indicate the existence of two scales measuring these practices, both tailored to hospital settings, thus lacking questions suitable for primary care. The questions of these scales contain items that are not suitable for primary care. There is a lack of material in the literature measuring defensive medicine practices in primary care.

Method: Initially, two focus group discussions were conducted with two groups of 9 and 7 primary care specialists and family physicians, respectively. Based on these discussions and the opinions of researchers, a pool of 37 items was created to assess content validity. Subsequently, a pilot study involving 19 primary care physicians was conducted to evaluate the comprehensibility of the items and to solicit additional item suggestions. The final version of the item pool was then established. Data were collected from 252 primary care physicians via face-to-face interviews and online surveys.

Results: The scale was examined using skewness and kurtosis indices. It was confirmed that the data were normally distributed, with indices below ±2. The Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) value was 0.91, and the Bartlett test was significant, indicating that the data were suitable for factor analysis. Since the data were normally distributed and there was an association between the dimensions of the scale, factor analysis was conducted using the Generalized Least Squares method, with rotation performed using the Direct Oblimin method. After removing 11 items (2, 5, 37, 1, 22, 35, 36, 11, 3, 6, 14), the final analysis revealed the presence of 5 dimensions (factors) with eigenvalues greater than 1.

Conclusion: The development of this scale will address the lack of a tool in the literature specifically measuring defensive medicine practices among primary care physicians.

Keywords: Defensive, Medicine, Primary, Care