Puşkin ve Dostoyevski'de insan ve İlahi İnsan

Creative Commons License

Müminoğlu K.

Нвучно=практичечкой конференции, посвященной 225-летию со дня рождения А. С. Пушкина "Алтуальные проблемы преподования филологических дисциплин в современном оброзовательном пространстве, инновации и перспективы", Navoiy, Özbekistan, 12 Kasım 2024, cilt.1, ss.240-250, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Navoiy
  • Basıldığı Ülke: Özbekistan
  • Sayfa Sayıları: ss.240-250
  • Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Maqolada buyuk rus shoir va mutafakkirlari bo’lgan Aleksandr Sergeyevich Puşkin (1799-

1837) va Fyodor Mixaylovich Dostoyevskiy (1821-1881) ijodlaridagi inson va uning

mavjudligining xayotning muhim lahzalaridagi o’rni, davrining ko‘plab ijtimoiy, siyosiy,

iqtisodiy, falsafiy va diniy tomondan yoritilishi tahlil qilinadi. Xususan, davrning eng

ommabop mavzularidan bo‘lgan xudoning borligi, inson va ularning ekzistensial qadriyatlari

kabi masalalarni ko‘rib chiqishda yovuzlik, ozodlik, o‘lmaslik, ekzistensializm kabi asosiy

masalalar atroflicha muhokama qilinadi. Pushkin falsafasini ham shakl, ham mazmunan

she’riyat, tarix va falsafaning sintezi, insonning o‘zini o‘zi bilishining bu uch asosiy organi

va eng buyuk ma’naviyati sifatida ko‘rish mumkin. Dostoyevskiy esa- taniqli dialektik va eng

buyuk rus metafiziki bo’lgan. Dostoevskiy ijodida fikr dialektikasi katta va markaziy o’rin

tutadi. Fikr dialektikasi Dostoevskiy san’atining alohida janridir. U o’z san’ati orqali g’oyalar

hayotining asosiy tamoyillariga, san’atiga esa g’oyalar hayoti kirib boradi. Dostoyevskiyning

fikricha, fikrlar hayotning uzviy qismidir, ular inson borlig‘ida o‘zining takrorlanmaydigan

hayotiy taqdiriga ega; Ushbu maqolada Puşkin va Dostoyevskiyning inson va uning olamdagi

mavjudligining g’yası haqidagi qarashlari falsafiy tahlillar uzra tizimli ravishda muhokama

qilinadi.