Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Barolar Birliği Dergisi, sa.178, ss.1-52, 2025 (Hakemli Dergi)
Özet: Toplanma özgürlüğü, ifade özgürlüğü gibi demokratik bir toplumda var olması gereken temel hak ve özgürlüklerden birisidir. Dolayısıyla toplantı ve gösteri yürüyüşlerine ilişkin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. maddesinin, Sözleşme’nin 10. maddesinde yer alan ifade özgürlüğü için tanınan korumaya benzer bir korumadan yararlanması gerekir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 11. maddesi ile sağlanan garantiler, demokratik toplum düzeninin temellerine aykırı olarak katılımcıların ve düzenleyicilerin şiddete başvurma niyetinin olduğu veya şiddetin teşvik edildiği toplantı ve gösteriler hariç tüm barışçıl toplantı ve gösterileri kapsamaktadır. Bu itibarla bu makalede, toplantı ve gösteri yürüyüşlerine müdahalede zor kullanılması ve zor kullanmada sınırın aşılması halinde kolluk görevlilerinin ceza sorumluluğu tartışılacaktır. Özelikle, işkence boyutuna varabilecek aşırı güç kullanımı halinde, Türkiye’de toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde kolluğun zor kullanma yetkisine ve toplanma özgürlüğüne ilişkin mevcut uygulama ve mevzuatın AİHM içtihatları ile uyumlu olup olmadığı açıklanacaktır. Anahtar Kelimeler: Toplanma Özgürlüğü, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşlerinde Zor Kullanılması, Ceza Sorumluluğu, İşkence Yasağı, AİHM Kararları
Abstract: The right to freedom of assembly is a fundamental right in a democratic society and, like the right to freedom of expression; it is one of the foundations of a democratic society. Thus, the guarantees of Article 11 must be considered in the light of Article 10. The guarantees of Article 11 apply to all gatherings except those where the organizers and participants have the intention to incite violence that reject the foundations of a democratic society. Therefore, this article discusses the use of force by law enforcement officials in the policing of demonstrations and the criminal liability of those officials who use disproportional force. Specifically, the article discusses the issue of ill treatment in demonstrations which falls within the scope of torture, and will explain whether the interpretations of relevant Turkish provisions concerning the limitations of freedom of assembly, the use of force in the policing of demonstrations and prevention of ill treatments in demonstrations are compatible with the ECHR’s case law. Keywords: Freedom of Assembly, Use of Force İn Meetings and Demonstration Marches, Criminal Liability, Prohibition of Torture, The ECHR’s Case Law