Nebevî Kaynaklar Çerçevesinde Depreme Mânevî Hazırlık

“Afet ve acil durum yönetimi” kavramı, Hz. Peygamber (s.a.v.)’in “Tedbir gibi akıl yok!” uyarısının yanına konulduğunda daha anlamlı hale gelmektedir. Bununla birlikte; deprem öncesinde alınması gereken “mânevî tedbirlerin” neler olabileceği sorusuna cevap aramamız gerekmektedir. “Deveni bağlayıp öyle tevekkül et” hadisinin ikinci kısmı olan tevekkül, “maddî tedbir”le çelişmediği gibi, insanları depremin ürpertici tarafıyla yüzleşmeye mânen ve rûhen hazırlama görevini de ifa etmektedir. Araştırmamızda, İslâm tarihinin arşivci âlim ve muhaddislerinden Celâlüddîn es-Süyûtî (ö. 911/1505)’nin, deprem üzerine özel olarak te’lif ettiği ve 20 küsur kaynağa atıfla hicrî 94 ilâ 905 (713-1500) tarihleri arasında yaşanan 113 depremi kayda geçirdiği Keşfü’s-Salsale an Vasfi’z-Zelzele adlı eserinden alıntılar yapılmış; Şâfiî, İbn Ebî Şeybe, İbn Ebi’d-Dünyâ, Ebû Nuaym ve Beyhakî gibi muhaddislerin kitaplarından ve bazı fıkıh kaynaklarından hareketle Hz. Peygamber’in hadisleri, Hz. Ali, İbn Abbâs, İbn Mes’ûd gibi sahâbîlerin sözleri, Ömer b. Abdilaziz ve Hz. Ali’nin torunu Ali b. Hüseyn gibi alimlerin tavsiyeleri aktarılmış; deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılması gereken oruç, sadaka, dua, tövbe, tesbîh, tekbîr, salavât ve namaz (salâtü’l-âyât) gibi ibadetlere yer verilmiştir. Depremden en az zararla kurtulmak için alınacak maddî tedbirlerin dînî bir zorunluluk olduğuna ve depremi “tedbirsiz bir tevekkülle” karşılamanın sakıncasına ayrıca temas edilmiştir.