KADIN EMEĞİNE DAYANAN BİR EV ENDÜSTRİSİ: EL ÖRÜCÜLÜĞÜ


Creative Commons License

Akçam T. C., Kozbekçi Ayranpınar S.

International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, cilt.7, sa.14, ss.89-103, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Tarihsel anlamda erken dönemlerden itibaren tekstil ürünlerinin üretimi bir kadın pratiği olmuştur. Bunlar içerisinde üretim sürecinin tüm aşamalarında kadın egemenliğinde olan el örücülüğü, sosyal çerçevede “kadın işi” ifadesiyle dünya çapında kabul görmüş alandır. Taşınabilir araç gereçlerle yapılabilen portatif bir eylem olan el örücülüğü, nesilden nesile aktarılan kolektif ve kültürel bir eylemdir. Toplum içinde görsel gelenekleri ve söylence dünyasını oluşturan somut miraslardan birisi haline gelmiş, zamanla hazır giyim sektörüne entegre olmuştur. Kamusal teminler sağlamaya devam ederek ekonomik ilişkilere dayanan bir kimlik yaratmış, söz konusu kimlik kadın emeği etrafında şekillenmiştir. Öte yandan el örgüsü ürünler, hanenin giyim giderini düşürmek gibi bir temel motivasyonla, domestik kadın tarafından gerçekleştirilen bir üretim aktivitesi olmuştur. Bunun neticesinde demode, ihtiyaç sahibi, kırsal, yoksul gibi çeşitli sosyal tanımlamalar edinmiştir. El örgüsü giyime dair toplumsal hafızaya kök salan ifadeler ile el örücülüğüne dair kolektif bilinçte yer etmiş domestik kadın imgesi örmeye dair yeni söylemlerce köhne bulunmaktadır. Araştırmada domestik bir üretime dayalı olmasıyla kendine özgü değere sahip olan el örücülüğünün binlerce yıldır biriken kadın merkezli tecrübelerin sahiplenilmesi, el örücülüğünün günümüze gelmesini sağlayan kadın emeği ve sosyal tanımlamaları incelenmiştir.