Türkiye’deki Öğretmenlerin Alternatif Bir Okul Türü Olan Demokratik Okula Yatkınlığı

Creative Commons License

Şahin Fırat N., Ergin Özgen G.

Instructional Technology and Lifelong Learning, cilt.5, sa.1, ss.47-85, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin, geleneksel okullara bir alternatif olarak ortaya çıkan “demokratik okul” hakkında ne düşündükleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla araştırmacılarca yarı yapılandırılmış görüşme formu geliştirilmiştir. Bu form kullanılarak İzmir İline bağlı 4 ilçedeki kamu ilkokullarında görev yapan ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle seçilen 20 sınıf öğretmeninden görüş alınmıştır. Veriler içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Elde edilen temel bulgular şunlardır: Öğretmenlerin zihinlerindeki demokratik okulun paydaşlarının özellikleri, mevcut demokratik okuldaki özelliklerle büyük ölçüde uyumludur. Sırasıyla “Sevgi ve saygı”, “eşitlik ve adalet” ve “dürüstlük”, öğretmenlerin zihinlerinde şemalandırdıkları demokratik okulun başat değerleridir. Katılımcılar, karar almada okuldaki herkesin eşit oy hakkı olduğunu ve alınan kararlardan yine herkesin sorumlu olduğunu düşünmektedirler. Öğretmenlerin çoğu, demokratik okulların sınıflarının materyal ve donanım açısından zengin olduğunu kurgulamaktadırlar. Katılımcılar demokratik okulda “huzurlu ve mutlu” ve “herkesin birbirlerine saygılı olduğu bir sınıf ikliminin bulunduğunu hayal etmektedirler. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kurguladıkları demokratik okulda sınav ve değerlendirme sürecinin bulunmadığını, bazıları ise çoklu değerlendirme yapıldığını kurgulamışlardır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin zihnindeki demokratik okulda, öğrencilerin mezun olmasına veya bir üst sınıfa geçmesine, belirli koşulların sağlanması koşuluyla, öğretmen karar vermektedir. Katılımcı öğretmenlerin zihinlerindeki demokratik okuldaki disiplin sürecinde “iletişim ve işbirliği kurma”, “problem çözme yöntemi uygulama” ve “öğrenciye odaklanma” yolları kullanılmaktadır. Bu sonuçlardan hareketle, demokratik okulda görev yapmayı deneyimlememelerine ve çoğunun bu konuda bilgi sahibi olmamasına rağmen öğretmenler, birçok açıdan demokratik okula yatkın bulunmuştur.

This research aims to uncover the perceptions of classroom teachers regarding the concept of 'democratic schools,' which have emerged as an alternative to traditional educational institutions. To achieve this objective, researchers developed a semi-structured interview form. Insights were gathered from 20 classroom teachers working in public primary schools in four districts affiliated with Izmir Province, selected through maximum diversity sampling method. Data were analyzed using content analysis techniques. The primary findings obtained are: The characteristics of stakeholders associated with the democratic school in teachers' minds are largely consistent with the features found in existing democratic schools. 'Love and respect,' 'equality and justice,' and 'honesty' are the predominant values delineated by teachers in their conceptualization of the democratic school. Participants believe that decision-making in the school entails equal voting rights for everyone, and each individual is responsible for the decisions made. Most teachers envisage democratic schools as being rich in classroom materials and equipment. Participants envision a classroom climate in a democratic school as 'peaceful and joyful,' characterized by 'mutual respect among individuals.' More than half of the teachers conceptualize that there are no examinations or assessments in the envisioned democratic school. In contrast, some imagine the implementation of multiple assessments. In the minds of participating teachers, decisions concerning student graduation or progression to the next grade in the democratic school are determined by the teacher, contingent upon specific conditions being met. In managing discipline within the democratic school as perceived by participating teachers, methods such as 'establishing communication and collaboration,' 'applying problem-solving strategies,' and 'focusing on the student' are employed. Despite limited knowledge of, and lack of experience working in democratic schools, the majority of participant teachers demonstrated a considerable inclination an understanding of the democratic school in various aspects based on these findings.