Research Information System
Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.42, no.16, pp.151-164, 2014 (Peer-Reviewed Journal)
Bu çalışmada XVI. yüzyılda Avrupa’da Reform hareketinin öncülerinden ve Protestanlık Kiliselerinin kurulmasında
önemli rol oynayan Martin Luther’in (1483-1546), İslam ve Türkler hakkındaki değerlendirmelerinde hangi ana temaların ön
plana çıktığı ve hangi tezlerin geliştirildiği incelenmiştir. Makalede ayrıca Luther’in değerlendirmelerinin eleştirdiği Ortaçağ
Avrupa’sında Türkler ve İslam hakkında ortaya atılan tezlerle farklılaşıp farklılaşmadığı ve varsa bu farklılıkların nedenleri
sorgulanmıştır. Çalışmada Luther’in kaleme aldığı eserlerin içerik analizine dayanarak ortaya çıkan beş tema üzerinden detaylı
bir inceleme yapılmıştır. Bu temalar: Tanrı’nın Gazabı Türkler, Papacı Türkler, Savaşılması Gereken Düşman Türkler, Zalim ve
Şehvet Düşkünü Türkler ve son olarak ‘Övülesi’ Türkler olarak etiketlendirilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda Luther'in İslam
ve Türkler hakkında dışlayıcı, yargılayıcı ve tepkisel bir dil kullandığı ve Haçlı Seferlerine olan karşı tutumu ve Türkleri Papacı
olarak resmetme dışında Ortaçağ Hıristiyan Avrupa’sında İslam ve Türkler hakkında ileri sürülen tezlerle uyumlu tezler
geliştirdiği görülmüştür. Çalışmanın sonunda Luther'in değerlendirmelerinde kendi teolojik-politik pozisyonundan ve döneminin
siyasi gelişmelerinden de yoğunca etkilendiği sonucuna varılmıştır. Makale, Avrupa'nın tarihsel kodlarından birini irdelemek
suretiyle günümüz İslam ve Batı tartışmalarına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.