Martin Luther'in İslam ve Türkler Hakkındaki Değerlendirmeleri

Creative Commons License

Canveren Ö.

Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.42, sa.16, ss.151-164, 2014 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 42 Sayı: 16
  • Basım Tarihi: 2014
  • Dergi Adı: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.151-164
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada XVI. yüzyılda Avrupa’da Reform hareketinin öncülerinden ve Protestanlık Kiliselerinin kurulmasında önemli rol oynayan Martin Luther’in (1483-1546), İslam ve Türkler hakkındaki değerlendirmelerinde hangi ana temaların ön plana çıktığı ve hangi tezlerin geliştirildiği incelenmiştir. Makalede ayrıca Luther’in değerlendirmelerinin eleştirdiği Ortaçağ Avrupa’sında Türkler ve İslam hakkında ortaya atılan tezlerle farklılaşıp farklılaşmadığı ve varsa bu farklılıkların nedenleri sorgulanmıştır. Çalışmada Luther’in kaleme aldığı eserlerin içerik analizine dayanarak ortaya çıkan beş tema üzerinden detaylı bir inceleme yapılmıştır. Bu temalar: Tanrı’nın Gazabı Türkler, Papacı Türkler, Savaşılması Gereken Düşman Türkler, Zalim ve Şehvet Düşkünü Türkler ve son olarak ‘Övülesi’ Türkler olarak etiketlendirilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda Luther'in İslam ve Türkler hakkında dışlayıcı, yargılayıcı ve tepkisel bir dil kullandığı ve Haçlı Seferlerine olan karşı tutumu ve Türkleri Papacı olarak resmetme dışında Ortaçağ Hıristiyan Avrupa’sında İslam ve Türkler hakkında ileri sürülen tezlerle uyumlu tezler geliştirdiği görülmüştür. Çalışmanın sonunda Luther'in değerlendirmelerinde kendi teolojik-politik pozisyonundan ve döneminin siyasi gelişmelerinden de yoğunca etkilendiği sonucuna varılmıştır. Makale, Avrupa'nın tarihsel kodlarından birini irdelemek suretiyle günümüz İslam ve Batı tartışmalarına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.