Hepatoselüler Kanser Nedeniyle Karaciğer Nakli Yapılan Hastaların Tümör Dokularında Kanser Kök Hücresi Yüzey Belirteçlerinin Araştırılması ve Bu Belirteçlerin Prognoza Etkisinin Değerlendirilmesi

16.Türk Hepatopankreatobilier Cerrahi Kongresi, Antalya, Türkiye, 09 Kasım 2023, (Tam Metin Bildiri)

AMAÇ: Hepatoselüler kanser(HSK) nedeniyle karaciğer nakli uygulanan hastalarda, HSK kök hücre

yüzey belirteçleri ile hastalık rekürrensi ve sağkalım arasındaki ilişkinin araştırılması.

MATERYAL-METOD: Araştırmaya, kliniğimizde HSK nedeniyle karaciğer nakli uygulanan, 18 yaş üstü,

güvenilir, optimal verileri elde edilebilen olgular dahil edildi. Hastalara ait veriler hasta dosyaları ve

hastane elektronik veri sisteminden temin edildi. Hastalara ait hastalık rekürrensi, rekürrens süresi,

hastalıksız sağkalım ve genel sağkalım gibi veriler toplandı ve kaydedildi. Çalışmaya alınan olguların

expalnte karaciğerlerine ait HSK'li dokularına ait parafin bloklarında immünohistokimyasal inceleme

yapılarak, HSK kök hücre belirteçleri olan;CD44, CD47, CD90, CD13 ve EpCAM varlığı değerlendirildi.

Bu belirteçlerin varlığı ile hastalık nüksü ve mortalite arasındaki ilişki araştırıldı.

BULGULAR: Çalışmaya 54 (%81) erkek/12 (%18) kadın toplam 66 hasta alındı. Ortalama yaş

55,95±7,4 (37-68)'dü. Hastaların 35(%53.7)’ine canlı vericiden 31(%46.9)’ine kadavradan karaciğer

nakli yapılmştı. Ortalama izlem süresi 107,46±65,82 (3,22-231,36) aydı. 14(%21) hastada HSK

rekürrensi saptandı. Rekürrens ortanca süresi 25.17±21,48 (2,10-58,35) aydı. Hastalıksız sağkalım

ortanca süresi, 145,81±11,92 ay, genel sağkalım ortanca süresi 145,81±11,58 aydı. CD13 ve CD 90

immünohistokimyasal boyanmaları optimal olmadığı için çalışma verilerine dahil edilmedi. CD 44;

HSK rekürrens olmayan 52 hastanın, 20(%38)’sinde pozitifti. HSK rekürrens meydana gelen 14

hastanın, 11(%78)’inde ise CD44 pozitif olarak değerlendirildi. İki grup arasındaki fark istatistiksel

olarka anlamlı bulundu(p=0.008).

Ayrıca rekürrens meydana gelen ve CD44+ olgularda, rekürrens gelişmeyen CD44+ olgulara göre

çok daha yoğun boyanma paterni saptandı. CD47 ve EpCAM pozitifliği ile rekürrens arasında anlamlı

bir ilişki bulunmadı (p=0,27, p=0.24). Kaplan-Meier ile yapılan sağkalım analizinde, log-rank testine

göre; CD44- olgularda hastalıksız sağkalım 160,2 ay iken, CD44+ olgularda 103.0 aydı. İki grup

arasında hastalıksız sağkalım süreleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p=0.043).

Benzer şekilde CD44- olgularda genel sağkalım süresi 171.7 ay iken, CD44+ olgularda bu süre 107.8

aydı ve istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha kısaydı (p=0.018). CD47 ve EpCAM ile hastalık

rekürrensi, hastalıksız ve genel sağkalım süreleri bakımından anlamlı bir fark saptanmadı.

SONUÇ: Hepatoselüler kanser nedeniyle karaciğer nakli yapılan olgularda, tümör hücrelerinde kanser

kök hücre yüzey belirteci CD44+ olması, tedavi sonrası rekürrens riskini arttırmakta, hastalıksız ve

genel sağkalımı azaltmaktadır. Hepatoselüler kanser tedavisinde; kanser kök hücre yüzey

belirteçlerinden CD44'e yönelik hedef tedaviler karaciğer nakli sonrası rekürrensi önleyebilir ve

sağkalımı arttırabilir.