Akademik Veri Yönetim Sistemi
docomomo_Türkiye POSTER SUNUŞLARI - Türkiye Mimarlığında Modernizmin Yerel Açılımları XX , İzmir, Türkiye, 6 - 07 Aralık 2024, ss.37, (Özet Bildiri)
Yapı, 1969 yılında Fethi Dağlık ve Ömer Özü'nün mimarlık bürosu tarafından tasarlanmıştır. Kurtuluş Mahallesi'nde, Jansen Plan sınırları içinde yer alan köşe parselde, bodrum katlı ve zemin üzeri dört katlı olarak betonarme yapım tekniğiyle inşa edilmiştir. Her katta tek bir dairenin bulunduğu yapının zemin katı ticari kullanıma ayrılmış olup, günümüzde de bu işlevini sürdürmektedir. Yapının mekan organizasyonunda fonksiyonalist yaklaşımlar açıkça görülmektedir. Salon ve yaşama alanları güney cephesine yönlendirilmiş; mutfak, tuvalet ve banyo ise kuzey yönüne yerleştirilmiştir. Bu planlama kararları cephe karakterine de yansımıştır. Dönem yapılarında zemin katların, asma kat ve boşlukta geçen kirişlerle biçimlendirilmesi yaygın bir uygulamadır. Nacar Apartmanı'nda asma kat bulunmamakla birlikte, boşlukta geçen kiriş kullanılmış; bu kiriş, yatayda genişletilerek hem estetik bir öge hem de güneş kırıcı işlevi görmüştür. Doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen formdaki yapı kütlesinin ana caddeye bakan batı cephesi, daire kesitli kolonların taşıdığı, açılı yerleştirilmiş balkonlarla biçimlendirilirmiştir. Oldukça boşluklu ve geçirgen tasarlanan cephe, ince balkon korkulukları, geniş pencereler ve düşük parapet yükseklikleriyle desteklenmiştir. Dönemin cephe tasarımlarında sıkça rastlanan yatay cephe etkisi, döşeme izlerinin cephe boyunca taşırılmasıyla elde edilmiştir. Sıva kaplama üzeri boya uygulanan apartmanın cephesinde, betonarme giriş saçağı da yapıya estetik değer katan unsurlar arasında yer almaktadır. Giriş holünde duvarlar, merdiven basamakları ve rıhtlar pembe-beyaz mermerle kaplanmıştır. Halen ağırlıklı olarak konut işleviyle kullanılan yapının, kullanıcı müdahaleleri sonucu cephe karakterinde bozulmalar olduğu görülmektedir. Ancak, yapının özgün mimari karakteriyle dönemini yansıtan bir Modern Mimarlık ürünü olduğu düşünülmektedir. Yapının bulunduğu bölgede, son dönemde pek çok Modern Mimari örneği, tekil yenileme ve dönüşüm uygulamaları nedeniyle yitirilmiştir. Bu dönüşüm, bölgenin kullanım dağılımını değiştirmekte; konut alanı olarak biçimlenmiş alanların karakteri, günümüzde ticari ağırlıklı konut kullanımlarına dönüşmektedir. Bu gelişmeler, yapıyı yıkım tehdidi altında bırakmakta ve geleceği için risk oluşturmaktadır. Bu bağlamda, 1960'ların modernist mimari özelliklerini taşıyan Nacar Apartmanı'nın fiziksel varlığının korunması ve geleceğe taşınması önemli görülmektedir.