Dersin Amacı: Dersin amacı, 1950'li yıllarda ortaya çıkan ve Örgüt Kuramı ya da Örgüt Teorisi olarak ifade edilen bilimsel alanın ortaya çıkışı, önemi, temelleri, odaklandığı konular ve analiz düzeyleri hakkında detaylı bilgi vermek; örgüt teorilerinin kronolojik ve paradigmatik gelişimini analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda işlevselci, yapısal-işlevselci yaklaşımlar, iktisadi örgüt teorileri, açık sistem doğal örgüt modelleri, yorumlayıcı yaklaşım ve eleştirel teori ile postmodern yaklaşım derinlemesine incelenecektir.
Dersin Öğrenme Kazanımları:
1. 1950'li yıllarda ortaya çıkan ve "Örgüt Kuramı" ya da "Örgüt Teorisi" olarak ifade edilen bilimsel alanın ortaya çıkışı, önemi, temelleri, odaklandığı konular ve analiz düzeyi hakkında detaylı bilgi sahibi olur.
2. Örgüt kuramının kronolojik gelişimini ve sınıflandırılmasını öğrenir. Bu bağlamda, işlevselci, yapısal-işlevselci yaklaşımları, iktisadi örgüt teorilerini, açık sistem doğal örgüt modellerini, yorumlayıcı yaklaşımı, eleştirel teoriyi ve postmodern yaklaşımı tanır.
3. Doğa bilimlerinde yaşanan önemli paradigma değişimlerinin (Newton mekaniği, Einstein'ın İzafiyet Teorisi, Kuantum Fiziğinde yaşanan gelişmeler gibi) Örgüt Kuramları alanına yansımalarını tartışabilme becerisi kazanır.
4. Örgütlere ve yönetsel konulara farklı perspektiflerden bakabilme ve bu perspektiflerin sunduğu araçlardan yararlanarak sorunları çözebilme yeteneği ve uygun stratejileri geliştirme yeteneği kazanır.
5. Örgüt kuramlarını analiz düzeylerine göre (birey, grup, örgüt, örgütler arası ve örgüt toplulukları) değerlendirme yeteneği kazanır. Böylece, yönetici bakış açısı ile olay ve olgular karşısında, konuyu hangi düzeyden başlayarak ele alması gerektiğini öğrenmesini sağlar.
6. Örgüt kuramlarını, Gareth Morgan'ın geliştirdiği metaforlar/benzetmeler ışığında (makine, organizma, beyin, kültür, siyasal sistem, ruhsal hapishane, akış ve dönüşüm, tahakküm araçları) değerlendirebilme becerisi kazanır.
Ders için önerilen kaynaklar:
1. Örgüt Teorisi - Ali Ekber Akgün, Halit Keskin, İpek Koçoğlu
2. Örgüt Kuramı, Örgüt Tasarımı ve Örgütsel Değişim - Gareth R. Jones
3. Örgüt Kuramları - Derleyenler: A. Selami Sargut, Şükrü Özen
4. Örgüt Kuramları - Derleyenler: H. Nejat Basım, Cenk Sözen
5. Örgüt Kuramı - Editörler: Deniz Taşçı, Erkan Erdemir
6. Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor - Gareth Morgan
7. Örgüt Kuramları ve Tasarımını Anlamak - Richard L. Daft
8. İşletme Yöneticiliği - Tamer Koçel
Ders İçeriği:
1. Örgüt Kuramını Anlamak: Tanımı, Önemi, Temelleri ve Evrimi
2. Pozitivist Örgüt Kuramı: Klasik ve Neo-Klasik Örgüt Kuramları
3. Modernist Örgüt Kuramı: Genel Sistem ve Sosyo-Teknik Sistemler Yaklaşımı
4. Modernist Örgüt Kuramı: Durumsallık Yaklaşımı
5. İktisadi Örgüt Kuramları (1): Vekâlet Kuramı
6. İktisadi Örgüt Kuramları (2): İşlem Maliyetleri Kuramı
7. Açık Sistem Doğal Örgüt Modelleri (1): Popülasyon Ekolojisi Kuramı
8. Ara Sınav
9. Ara Sınav
10. Açık Sistem Doğal Örgüt Modelleri (2): Kaynak Bağımlılığı Kuramı
11. Açık Sistem Doğal Örgüt Modelleri (3): Kurumsallaşma Kuramı
12. Yorumlayıcı ve Eleştirel Örgüt Kuramı: Fenomenoloji, Hermeneutik, Sembolik Etkileşimcilik, Kültürel Belirlenimcilik
13. Kaos ve Karmaşıklık Kuramları: Kelebek Etkisi, Fraktallar, Kuantum Mekaniği ve Örgüt Kuramına Yansımaları
14. Örgüt Kuramında Postmodernizm Felsefesi (Foucault, Derrida, Yapıbozum, Feminist Örgüt Teorileri) ve Post-Modernist Örgütler (Küçülme, Güçlendirme, Esnek Örgütler, Yalın Örgütler, Sanal Örgütler, Çevik Örgütler, Ulusaşırı Örgütler)