PLANLAMA-PLANNING, cilt.32, sa.3, ss.408-423, 2022 (ESCI)
Türkiye’de hızla artmakta olan kentleşme ve taşıt sahipliliği, kentlerde ulaşım sorunlarının yaşanmasına yol açmaktadır. Kentlerde
ulaşım ve imar planları otomobil odaklı olmasına karşın otopark
ihtiyacı göz ardı edilmiştir. Kentin her yerinden yolculuk çeken kent
merkezlerinde talebin yüksek olmasına bağlı olarak otopark alanları
ihtiyacı karşılayamamıştır. Bu durum geleneksel yönetim stratejileri
çerçevesinde yeni yol dışı genel otopark alanlarının oluşturulmasına
sebep olmuştur. Literatürde otopark arzını verimli yönetmek amacıyla talebin belirlenmesine ilişkin farklı yöntemler ele alınmıştır. Bu
çalışmada örnek alan İzmir’in kent merkezi Alsancak’taki üç yol dışı
genel otoparkın (çok katlı otopark, tam otomatik otopark ve yeraltı otoparkı) yürüme mesafesi üzerinden tanımlanan etki alanında
otopark talebinin belirlenmesine ilişkin arazi kullanım, yol nitelikleri ve alternatif ulaşım parametreleri kullanılarak bir değerlendirme
yöntemi uygulanmıştır. ArcGIS programı ile uygulanan yöntemde;
sekiz farklı parametre kullanılarak alandaki otopark talep dağılımı
hesaplanmıştır. Parametrelerin farklı ağırlıklarına göre değerlendirilen otopark talep olasılıkları içerisinden arazi kullanımlarla ilgili
parametrelerin ağırlıkta olduğu olasılık seçilerek değerlendirmeler
yapılmıştır. Sonuçta talebin Alsancak’ın güney bölgelerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Bu kapsamda üç yol dışı otopark incelendiğinde hem yer seçimi hem de tasarım açısında tam otomatik
otoparkının avantajlı olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca yol dışı
otoparkların yer seçimi, tasarımı ve talep yönetim stratejilerine
ilişkin değerlendirmeler yapılmış ve öneriler geliştirilmiştir.
Increasing urbanization and car ownership in Turkey cause to
transportation problems in cities. In zoning and transportation
plans, parking demand has been ignored. Due to the high demand
in city centers that attract trips from all over the city, parking
demand could not meet the supply. This situation has led to
the building new parking facilities within the scope of traditional
management strategies. Different methods of determining the
demand are discussed in the literature in an attempt to manage
the parking supply effciently. Accordingly, in this study, determining parking demand method has been applied with using land use,
road qualities and alternative transportation criterions in area
defined over walking distance of three off-street parking facilities
in Alsancak, the city center of İzmir. This method applied with
ArcGIS program and demand density was calculated using eight
different parameters. The probability of parking demands has
been evaluated with different weights and the probability that
land use is first priority has been evaluated. As a result, it has
been determined that the demand is condensed in the southern
regions of Alsancak. In this context, when three off-street parking facilities are examined, it’s concluded that fully automated car
parking facility is advantageous with regards to both site selection and design. In addition, evaluations were made regarding the
location and design of off-road parking lots and demand management strategies and suggestions were developed.