Yapay zekanın birinci basamak sağlık hizmetlerindeki rolü ve geleceği


Kaymakçı V., Kasap İ., İmançer M. S., Mevsim V.

The Journal of Turkish Family Physician, cilt.15, sa.1, ss.26-37, 2024 (Hakemli Dergi)

Özet

Teknolojinin hızla evrim geçirmesi, Yapay zekayı (YZ) çeşitli sektörlerde, özellikle sağlık alanında yeniliklerin öncüsü konumuna getirmiştir. Bu derleme, YZ’nin birinci basamak sağlık hizmetindeki mevcut ve gelecekteki rollerini araştırarak, dönüştürücü etkisini ve entegrasyonunu beraberinde getiren zorlukları vurgulamaktadır.

YZ şu anda sağlık profesyonellerine birçok şekilde yardımcı olmaktadır. Tanı prosedürleri, tıbbi görüntüleri hassasiyetle analiz edebilen YZ algoritmaları sayesinde devrim geçirmiştir. Hastaların randevu planlaması ve kayıt tutma gibi idari görevler, YZ’nin işlemleri hızlandırma yetenekleri sayesinde daha verimli hale gelmiştir. Öngörüsel analitik, kritik bir YZ özelliği olarak, geniş çaplı hasta verilerini analiz ederek sağlık sorunlarını önceden tahmin etmede önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca, YZ tele-tıbbı önemli ölçüde ilerletmiş ve küresel sağlık acil durumları sırasında sağlık hizmetlerine daha geniş erişim sağlamıştır.

Bunun yanı sıra, YZ kişiselleştirilmiş tıp alanına önemli katkılarda bulunmakta, genetik bilgi gibi büyük ölçekli verileri analiz ederek tedavi planlarını özelleştirmektedir. Elektronik Sağlık Kayıtları (ESK) sistemlerine entegrasyonu, veri işleme süreçlerini iyileştirerek tedavi sonuçlarını ve operasyonel verimliliği artırmaktadır. Bu gelişmelere rağmen, bazı zorluklar devam etmektedir. Veri gizliliği endişeleri, hasta bakımında insan faktörünün erozyonu, mevcut sistemlere YZ’nin entegrasyonuyla ilgili zorluklar ve teknolojiye aşırı bağımlılık riski, dikkatli bir yönetim gerektiren acil konulardır. Algoritmik şeffaflık ve sorumluluk gibi etik konular da önemli zorluklar oluşturmaktadır.

Geleceğe baktığımızda, birinci basamak sağlık hizmetinde YZ’nin seyri, etik etkiler ve teknoloji ile insan merkezli bakım arasında bir denge sağlama üzerine daha ileri gelişmelere odaklanmış durumdadır. YZ’nin kronik hastalık yönetimi ve ruh sağlığı gibi alanlarda geliştirilmesi potansiyeli büyüktür. Birinci basamak sağlık hizmetinde YZ odaklı bir döneme yaklaşırken, bu derleme, teknolojik yenilikleri empatik hasta bakımıyla birleştirmenin önemini vurgulamaktadır.

The rapid evolution of technology has positioned Artificial intelligence (AI) at the forefront of innovation in various sectors, notably in healthcare. This review explores AI’s current and future roles in primary healthcare, highlighting its transformative impact and the challenges that accompany its integration. AI currently aids healthcare practitioners in a myriad of ways. Diagnostic procedures have been revolutionized by AI algorithms capable of analysing medical images with precision. Administrative tasks, such as patient scheduling and record-keeping, have become more efficient due to AI’s streamlining capabilities. Predictive analytics, a critical AI feature, plays a pivotal role in pre-empting health complications by analysing extensive patient data. Additionally, AI has significantly advanced telemedicine, offering wider access to healthcare, a crucial development amidst global health emergencies. Moreover, AI contributes substantially to personalized medicine, analysing large-scale data, including genetic information, to tailor treatment plans. Its integration into Electronic Health Records (EHR) systems enhances data processing, improving treatment outcomes and operational efficiency. Despite these advancements, challenges persist. Data privacy concerns, potential erosion of the human element in patient care, difficulties integrating AI with existing systems, and the risk of over-reliance on technology are pressing issues that require careful management. Ethical considerations, including algorithmic transparency and accountability, also pose significant challenges. Looking ahead, AI’s trajectory in primary healthcare is geared towards further advancements, with an emphasis on ethical implications and maintaining a balance between technology and human-centred care. The potential of AI to enhance areas like chronic disease management and mental health care is vast. As we approach an AI-driven era in primary healthcare, this review underscores the importance of merging technological innovation with empathetic patient care.

Keywords: Artificial Intelligence, family physician, primary care