III. ULUSLARARASI BİLİM, EĞİTİM, SANAT VE TEKNOLOJİ SEMPOZYUMU, İzmir, Türkiye, 23 - 25 Eylül 2022, ss.79
Bu araştırmada fen alanları öğretmen adaylarının evrensel fen okuryazarlığının çeşitli
değişkenlerle olan ilişkisinin yapısal eşitlik modeli ile test edilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç
doğrultusunda oluşturulan yapısal modelde söz konusu değişkenler arasındaki ilişkiler incelendiği için
çalışmada korelasyonel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubu seçkisiz olmayan
örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemine göre seçilmiştir. Bu bağlamda uygulama İzmir
ilinde bulunan bir üniversitenin Eğitim Fakültesi’nin fen alanlarında öğrenimine devam etmekte olan
tüm sınıf düzeylerindeki gönüllü 294 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri
evrensel fen okuryazarlık ölçeği, sorgulama becerileri ölçeği, bilimsel süreç becerileri algı ölçeği,
laboratuvarda kendi kendine öğrenme hazırbulunuşluk ölçeği, laboratuvara yönelik tutum ölçeği ve
kişisel bilgi anketi ile elde edilmiştir. Araştırmada nedensel ve ilişkisel analizler yapısal eşitlik
modellemesi çerçevesinde test edilmiştir. Araştırmadaki işlem adımları ele alındığında yapısal eşitlik
modeline ilişkin sayıltılar test edilmiş, tüm değişkenlerin birlikte olduğu ölçme modeli ile yapısal
modelin uyum indeksleri incelenmiş ve yapısal modeldeki doğrudan ve dolaylı ilişkiler ile birlikte
aracılık ilişkisi de ortaya çıkarılmıştır. Araştırma sonucunda laboratuvarda kendi kendine öğrenme
hazırbulunuşluğu ile laboratuvar dersindeki başarı değişkenlerinin bilimsel süreç becerileri algısı ve
sorgulama becerisi üzerinden evrensel fen okuryazarlığını yordadığı ve yapısal modelde yer alan
ilişkilerin istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca uyum iyiliği değerleri göz önünde
bulundurularak evrensel fen okuryazarlığı ve evrensel fen okuryazarlığını yordayan değişkenler
arasındaki ilişkiyi veren modelin veri ile uyumlu olduğu tespit edilmiş, laboratuvara yönelik tutum
dışında tüm model doğrulanmıştır. Bu sonuçlardan hareketle yapısal model ile doğrulanan ilişkiler
neticesinde öğretmen adaylarının iyi birer fen okuryazarı olmalarında ele alınan değişkenlerin önemli bir
role sahip olduğu söylenebilir.