Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu, Manisa, Türkiye, 10 - 12 Mayıs 2012, cilt.2, ss.409-418
Eğitim sahasında modern düşünce ve çalışmaların gerisinde kalmış olan Osmanlı Devleti, her yenilginin ardından olduğu gibi Balkan hezimetinden sonra da bu konudaki eksikliğinin ve geri kalmışlığının acısını derinden hissetmiştir. Bu hissiyat, devleti bu hususta köklü ve ivedi değişiklikler yapmaya sevk etmiştir. Küçük Balkan Devlet'lerini başarıya götüren şeyler aslında askeri olmaktan ziyade gelişmiş eğitim sistemi ve öğretmenlerdi. Öğretmenlerin eğitim sistemindeki ve toplumsal dönüşümdeki önemli rolleri, Balkan yenilgisinden sonra iyice anlaşılmış "Yarınki Osmanlılık mekteplerde yetişecektir!" ve "Devleti yıkılıştan ancak eğitim ve öğretmenler kurtarır!" gibi sloganlar sık sık kullanılır olmuştur. Ayrıca " Yenilen ve tılsımını kaybeden devlet varlığımızı ve yaralı milletimizi ancak ilk mektep hocaları kurtaracaktır" diyen Şevket Süreyya Aydemir memlekette temel eğitim sisteminin ne kadar önemli olduğunun da altını çizmiştir. Balkan hezimetinden sonra, geleneksel Osmanlıcılık anlayışı yerine Türkçülük fikri benimsenmiş ve bu çerçevede geleneksel değerler dışında çocuğu bir "Birey" ve bir "Vatandaş" olarak algılayan yeni bir nesil yetiştirme fikri doğmuştur. Dolayısıyla Osmanlı kamu vicdanında derin bir etki uyandıran Balkan savaşları, eğitim sisteminin ve öğretmenlerin toplumsal ve düşünsel dönüşümde ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu göstermiş ve eğitimin artık devlet için memur yetiştirmekten ziyade bilim, sanat, teknoloji ve çeşitli alanlara yönelerek nitelikli insanlar yetiştirmesi gerektiğini de ortaya koymuştur. Bu çalışmada, Balkan savaşlarının Türk eğitim düşüncesinin dönüşümüne etkileri değerlendirilecektir.