Türkiye Klinikleri Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği - Özel Konular ; Gastrointestinal Sistem Cerrahi Hastalıkları Hemşireliğinde Kanıta Dayalı Uygulamalar - 2023, Prof. Dr. Özgül Karayurt, Editör, Türkiye Klinikleri Yayınevi, Ankara, ss.35-45, 2023
Karaciğerin başlıca cerrahi girişim gerektiren hastalıkları apseler, kist hidatik, karaciğer tümörleri ve sirozdur. Karaciğer malign kanserlerden biri olan hepatoselüler karsinom, karaciğer kanserinin en
yaygın tipidir. Ameliyat öncesi dönemde hastanın optimal düzeye getirilmesi önemli olup, biyopiskososyal açısından değerlendirilmesi gerekir. Son dönem karaciğer yetmezliği hastalarında bakım ilkeleri
(sıvı elektrolit, asit yönetimi, gastrointestinal kanama, hepatik ensefalopati) ameliyat öncesinde de devam
ettirilir. İleri karaciğer hastalığı, her organ sistemini etkiler ve yaşamı tehdit eden potansiyel komplikasyonlarla ilişkilidir. Hasta değerlendirilirken öyküsü sorgulanmalı ve tüm sistemleri değerlendirilmelidir. Ameliyat sonrası bakım hastalarının yoğun bakımda izlemi ve hemodinamik monitörizasyonunda,
glisemik ve nutrisyonel desteği içeren uygulamalar yer alır. Bu hastalarda hepatopulmoner sendrom ve
pulmener effüzyon nedeniyle mekanik ventilasyona gereksinim olabilir. Bu derlemede, karaciğere özgü
yönelik tedavi ve hemşirelik bakımı güncel rehber önerilerine göre ele alınmış olup, yazının alana katkı
sağlayacağı düşünülmüştür.