Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sofist Uluslararası Felsefe Dergisi, sa.5, ss.73-107, 2022 (Hakemli Dergi)
https://www.sofist.org/wp-content/uploads/2022/10/5.5-Stoacilarda-Dunya-Logos.pdf
Stoacılarda Dünya, Lógos, Diyalektik ve Özgürlük İlişkisi
Bu çalışmanın amacı Helenist dönemin felsefi bir kuramı olarak Stoacılığı bir özgürlük felsefesi olarak ortaya koymaktır. Stoacılığın bu özelliğinin, klasik Atina döneminin belirleyici felsefe sistemlerinde farklı olarak, Helenist felsefenin pratik yönelimlerinde de genel bir özelliği olduğu örneklerle de gösterilmektedir.
Yazıda önce Hrisippos’un, her insanı insan olmasından dolayı özgür varlık olarak tanımlayan bir metin parçasından hareketle Antik Yunan felsefesinde yaygın olan kölelik kurumunun savunusunu nasıl eleştirdiği gösterilmektedir. Stoacı felsefenin bir özgürlük felsefesi olarak tutarlı olduğunu göstermek için, onların kadının özgürlük meselesine bakışı sergilenmektedir. Stoacıların insanın özgürlük meselesine bu iki boyutlu yaklaşımlarının bir rastlantı olmadığı, aksine, bunun insanın insan olarak özgürleşmesinin bir koşulu olduğu ileri sürülmektedir. Zira insanın insan tarafından köleleştirilmesinin temelinde tarihsel olarak kadının erkek tarafından köleleştirilmesi bulunmaktadır. Dolayısıyla felsefi bir sistemin özgürlük sistemi olarak nitelendirilmesi için kadının ve bir bütün olarak insanın özgürlüğünü nasıl temellendirdiği gösterilmek zorundadır.
Yazıda Stoacıların insanın özgürlük sorununa yaklaşımının bu iki boyutunun modernler açısından ne anlama geldiği sergilendikten sonra, onlara Antikçağdan beri yöneltilen kadercilik suçlamasının temelleri sorgulanmaktadır. Stoacılarda Hrisippos’tan beri kaderciliğe karşı insanın felsefi olarak özgürlüğünün nasıl temellendirilebileceğine ilişkin ilkesel bir araştırma yapıldığı ve kaderciliğin Stoacılığın tüm dönemlerinde açıkça reddedildiği gösterilmiştir. Bu bağlamda Stoacı felsefenin Hıristiyan öğreti ile ilişkiside göz önünde bulundurulmuştur. Yazının mantıksal ilk bölümünü oluşturan bu konuların sunumundan sonra, Stoacılıkta özgürlüğün sistematik olarak nasıl temellendirdiğini gösterebilmek için, lógos kavramı temel alınarak onların pasif ve aktif olmak üzere iki ilkeli materyalist dünya tasarımı ortaya konmaktadır. Stoacılar, Epikürcüler gibi materyalist felsefi görüşlerini Platoncu ve Aristotelesçi idealist felsefi sistemlerin eleştirisi olarak geliştirmişlerdir. Bu onların kendilerini Helenist dönemin bir gereksinimi olan pratik felsefe olarak kurmalarının bir önkoşulu olarak belirmektedir.
Yazının son kısmında yazıda ileri sürülen görüşün doruk noktası olarak Stoacılığın lógos, diyalektik ve özgürlük kavramlarının birbiriyle olan sistematik ilişkisi ortaya konmaktadır. Stoacılar lógos kavramını öznel ve nesnel boyutuyla kavradıkları gibi diyalektik kavramını da öznel ve nesnel boyutuyla kavrarlar. Stoacıların lógos ve diyalektik kavramlarına dair bu kavrayışı özgürlük kavramıyla ilişkilendirerek, onların felsefe sistemlerinin mantıksal sonuncunun özgürlük olduğu gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Stoacılar, Kölelik, Kadın, Dünya, Logos, Diyalektik, Özgürlük
https://www.sofist.org/wp-content/uploads/2022/10/5.5-Stoacilarda-Dunya-Logos.pdf
The Relationship Between the World, Lógos, Dialectics, and Liberty in Stoics
The aim of this work is to explore and present Stoic philosophy as a philosophical hypothesis of Hellenistic period as a philosophy of liberty. This feature of Stoicism, unlike the determinative philosophical systems of the classical Athenian period, is also shown with examples that Hellenist philosophy has a general feature in its practical orientations.
In this Paper, firstly, it is viewed how Hrisippus criticizes the defense of the institution of slavery, which is common in Ancient Greek philosophy, based on a piece of text that defines every human being as a free being.
In order to demonstrate that Stoic philosophy as a philosophy of liberty is a consistent philosophy, there is analysed the approach of Stoic philosophers to issues concerning the liberty of women. In this paper it is claimed that this two-dimensional approach of Stoics to the issue of human emancipation is not a coincidence, on the contrary, it is a condition of man’s liberty as a human being. Yet, the base of the enslavement of man by man has historically been the enslavement of women by men.
Accordingly, in order to qualify a philosophical system as a system of liberty, it has to be shown how it founds the freedom of women and human beings as a whole.
In this article it is examined the basis of the accusation of fatalism which is questioned them since Antiquity, after having shown what this two-dimensional approach of Stoics to the problem of human emancipation means to the moderns.
However, it is shown that, since Chrysippus, a principled research has been conducted on how a man’s liberty can be philosophically grounded against fatalism.
And fatalism has been clearly rejected in all periods of Stoic movement. In this connection it has also been considered the relationship of Stoic philosophy to Christianity. After presenting of these issues, which constitute the first logical part of the paper, their materialist world design with two principles, passive and active, is presented in order to show how Stoics systemically founds liberty by taking their concept of lógos to be the foundation. The Stoics as well as Epicureans has developed their materialist philosophical worldview as critique of Platonian and Aristotelian idealist philosophical systems. This appears to be a precondition for establishing their philosophy as a practical philosophy in order to meet the theoretical needs of Hellenistic period.
In the last part of the paper as culmination point of all the claims presented, there is demonstrated the systematic relationship of Stoic concepts of lógos, dialectics and liberty. As the Stoics take the concept of lógos with its objective and subjective dimensions, so they grasp also the concept of dialectics with its objective and subjective dimensions. This Stoic grasp of the concepts of lógos and dialectics is explored in relation to the concept of liberty, and so it has been shown that the logical end of their philosophical system is freedom.
Keywords: Stoics, Slavery, Woman, World, Logos, Dialectics, Freedom