6. Uluslararası 24. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Antalya, Türkiye, 1 - 04 Aralık 2022, ss.216-217
Giriş ve Amaç: Hastane çalışanları pandemi sürecinde COVID-19’la yakın temas halinde çalışmıştır ve
aşılamalar ilk sağlık çalışanlarında başlamıştır. Bu çalışmanın amacı bir üniversite hastanesi çalışanlarında
COVID-19 reenfeksiyon sıklığı ve ilişkili faktörleri belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Dokuz Eylül Tıp Fakültesi (DEÜTF) Hastanesinde çalışanlar için COVID-19 sürveyansı
yürütülmektedir. 20 Mart 2020 ile 22 Ağustos 2022 tarihleri arasında 2385 hastane çalışanında COVID-19 PCR
pozitifliği saptanmıştır. Oluşturulan hastane çalışanı kohortunda reenfeksiyon olmayı etkileyen risk faktörleri
araştırılmıştır. Reenfeksiyon; ilk PCR pozitifliğinden 90 gün sonraki PCR pozitifliği olarak kabul edilmiştir.
Araştırmanın bağımsız değişkenleri; yaş, cinsiyet, meslek (hekim, hemşire, diğer), çalıştığı birim (klinik, klinik
dışı), immünite durumu (aşı olmayan dönem, aşısız, inaktive aşılı, mRNA aşılı), iki enfeksiyon arasında geçen
süre ve hâkim varyant dönemidir. Hâkim varyant dönemleri; primer varyantlar (alfa, beta gama; 21.12.2020-
01.03.2021), delta (01.03.2021-06.12.2021) ve omicron (06.12.2021 ve sonrası) olmak üzere üç grupta
değerlendirilmiştir. Veriler, SPSS 24.0 programı kullanılarak; kikare, t-testi, ANOVA testleri yapılmış, normal
dağılım Spearman korelasyon testi ile değerlendirilmiş, anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Çok değişkenli analiz olarak lojistik regresyon analizi (geriye doğru seçim yöntemi ile) kullanılmıştır. Modele
tek değişkenli analizlerde anlamlı bulunan değişkenler alınmıştır. DEÜ Girişimsel Olmayan Çalışmalar Etik
Kurulundan onay alınmıştır, finansal destek ve çıkar çatışması bulunmamaktadır.
Bulgular: Çalışmaya alınan 2385 kişinin %62,6’sı kadındır. Yaş ortalaması 35,9±9,7’dir (min:18, max:67).
Meslek bilgisi olan 2310 kişinin; %32,1’inin hemşire, %25,8’i hekim, %12,4’ü yardımcı sağlık personeli iken;
%27,6’sının idari, teknik, temizlik vb. görevlerde çalışan personellerden oluştuğu görülmüştür. Çalışanların
%65,7’sinin klinik birimlerde çalışmaktadır. Reenfeksiyon insidansı %9,6’dır. Dört çalışanın üç kez enfekte
olduğu belirlenmiştir. İlk enfeksiyon ile reenfeksiyon arasındaki süre 391,7±160,0 gündür. İlk enfeksiyonların
%59,0’ı omicron, %25,2’si delta, %15,8’i primer varyant; reenfeksiyonların %94,8’i omicron, %3,9’u delta
%1,3’ü primer varyant döneminde görülmüştür. Reenfeksiyon kadınlarda (%10,6) erkeklerden (%8,0) 1,3
kat daha fazla saptanmıştır (%95 GA: 1,01-1,74; p=0.034). Reenfekte olmayanların yaş ortalaması (36,2±9,8),
reenfekte olanlardan (34,5±8,5) büyüktür (p=0,006). Hekimlerin %4,2’sinde, hemşirelerin %13,9’unda, diğer
personelin %10,3’ünde reenfeksiyon saptanmış olup, tüm gruplar istatistiksel olarak birbirinden farklıdır
(p<0.001). Hemşireler diğer gruplardan 1,76 kat fazla reenfekte olmuştur (%95 GA: 1,38-2,25). Çalışılan birim
ile reenfeksiyon sıklığı arasında ilişki saptanmamıştır (p=0,799). Reenfeksiyonların üçü (%1,3) aşılamanın
olmadığı dönemde gerçekleşmiş, %11,0’ı aşısız kişilerde görülmüştür. Aşısız çalışanların %22,5’i, inaktive
aşılıların %10,5’i, mRNA aşılıların %21,5’i, inaktive+mRNA aşılıların %21,5’inde reenfeksiyon görüşmüştür
(p<0,001). Reenfeksiyonların en çok görüldüğü omicron döneminde ise; aşısızların %30,9, inaktive aşılıların
%12,7, mRNA aşılıların %21,6, inaktive+mRNA aşılıların %10,0’ının reenfekte olduğu belirlenmiştir
(p<0,001). Bu dönemde aşısız bireylerin herhangi bir aşı ile aşılanmış olanlardan 2,63 kat daha fazla
enfekte oldukları saptanmıştır (%95 GA: 1,85-3,73). İlk ve ikinci enfeksiyon arasındaki süre primer varyant
döneminde 209,7±6,0, delta döneminde 271,9±94,2, omicron döneminde 399,7±160,0 gündür ve bu süre
omicron döneminde istatistiksel olarak daha uzundur (p=0,007). Omicron dönemi enfeksiyonları için anlamlı
bulunan değişkenler alınarak yapılan lojistik regresyon analizinde; reenfeksiyon ve cinsiyet arasında ilişki
saptanmamış, reenfeksiyonun 35 yaşından küçük olanlarda 35 ve üzeri olanlardan 1,42 (%95 GA: 1,06-1,90), hemşire ve yardımcı sağlık personellerinde hekimlerden 2,95 (%95 GA:1,89-4,60), aşısızlarda herhangi bir
aşısı olanlardan 2,84 (%95 GA:1,72-4,70) kat fazla görüldüğü belirlenmiştir (p<0,001, R2:0,055).
Sonuç: Hastane çalışanlarında reenfeksiyon özellikle omicron varyantının baskın olduğu dönemde
görülmüştür. Reenfeksiyon süresi de uyumlu olarak bir yıla yakın bulunmuştur. Genç ve hekim dışı sağlık
personelinde reenfeksiyonun daha sık görülmesi hastane dışı ortamlardaki riskli davranışlarla ilişkili olabilir.
Aşıların reenfeksiyonu önlemede de etkin olduğu belirlenmiştir ve aşısız kişilerin aşılanmaları için çalışmalar
yapılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: COVID-19, reenfeksiyon, hastane çalışanları, aşı