10. Ulusal Analitik Kimya Kongresi, Muğla, Türkiye, 8 - 11 Eylül 2022
Çağdaş tarımın önemli girdilerinden biri olan, tarımsal üretimi olumsuz etkileyen
zararlı ve hastalık faktörlerini ortadan kaldırmak için kullanılan kimyasal maddelerden pestisitlerin
kullanımı, avantajlarının yanında insan sağlığı ve çevre kirliliği açısından bazı dezavantajları da
beraberinde getirmektedir [1]. 1990'lardan beri makro ve mikro canlı zararlıların pirinçte %20 ila %90
arasında ürün kaybına neden olduğu bilindiğinden dolayı hastalıklara dirençli pirinç üretim çalışmaları
yapılmaktadır [2,3]. Trakya Bölgesi çeltik üretiminde Türkiye ortalamasının üzerinde bir verimliliğe
sahiptir ve üretilen pirinç değerli bir gıda ürünüdür ve Trakya bölgesinde üretimden tüketime kadar
önemli bir yere sahip olan çeltikte yüksek ve kaliteli verimin elde edilmesinde yabancı ot ile mücadele
büyük önem taşımaktadır. Pirinç bitkisinin gelişme aşamasında yabancı otlar; su, besin maddeleri ve
ışık açısından pirinçle rekabet eder. Sonuç olarak pirinç bitkisinin sağlıklı gelişimi olumsuz etkilenir.
Son yıllarda özellikle pirinç üretiminde imidazolinon türevlerinin kullanımı tercih edilmeye başlanmıştır
[4]. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin en önemli çeltik üretim alanları olan (Edirne, Kuzeybatı Türkiye)
Trakya Bölgesi'ndeki İmidazolinone grubu herbisitlerin (IMIs) (Imazamox, Imazaquin, Imazethapyr,
Imazapic ve Imazapyr) kontaminasyon düzeylerini araştırmaktır. Çalışma kapsamında Edirne-İpsala-Yenikarpuzlu Köyü, Edirne-Merkez-Üyüklütatar Köyü ve
Edirne -Uzunköprü-Muhacirkadı Köyü'nden çeltik örnekleri toplanmıştır. Kavuz ve pirinç olarak
ayrılan numuneler titanyum nitrür kaplı öğütücüde öğütülerek 200 mesh’lik elekte elenmiş ve
ekstraksiyon için hazır hale getirilmiştir. Pirinç numunelerinde IMIs herbisitlerin belirlenmesi için bir
katı-sıvı ekstraksiyon (SLE) yöntemi geliştirilmiş ve ekstrakte edilen numuneler gaz kromatografisikütle spektrometrisi (GC-MS) cihazıyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak tüm herbisitler için %80'in üzerinde geri kazanım belirlenmiştir. IMIs
için bağıl standart sapmalar (RSD) %5’den küçük bulunmuştur. Ayrıca bu çalışma, Trakya
Bölgesi'ndeki pirinç örneklerinde Imidazolinone birikiminin araştırılmasına dair ilk detaylı çalışmadır.
Elde edilen sonuçlar, herbisit uygulamasından sonra gıda güvenliğine katkıda bulunacak ve pestisit
kalıntısı izleme programlarının oluşturulmasına katkı sunabilecektir.