Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Osmanlı ve Cumhuriyet Döneminde Seferberlik ve Sefer Organizasyonu Sempozyumu, Tokat, Türkiye, 25 - 26 Kasım 2024, (Yayınlanmadı)
Bu çalışmanın esas amacı on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı idaresindeki Bosna’da tesis edilmiş olan askerî kolonilerin yapısal olarak kurulumunun ardındaki ana motivasyonları incelemektir. Osmanlı idarî merkezi bölgede kurduğu her bir yeni askerî koloniyi siyasî merkezileşme enstrümanı olarak görerek, bu yapıların o bölgede ortaya çıkması muhtemel ayaklanmaların önünü alması ve bölgesel ziraî merkezlerin muazzam üretim alanlarına dönüştürülmesi tasarlanmıştı. Aynı zamanda merkezî idarenin bir uzantısı olarak ihtilaflı bölgelerde Osmanlı iddia ve taleplerini tesis ve müdafaa etmesi de öngörülmüştü. Osmanlı birincil kaynaklarına göre Osmanlı devlet erkanı askerî koloni kavramını 1840’lı yıllarda Avrupa’dan ödünç alarak bölgede kendi ihtiyaçları doğrultusunda -bütün fizikî ve insanî kaynakları toplamak üzere- kullandı. Resmî görevliler askerî koloni birliklerini öngörülü bir şekilde stratejik noktalara yerleştirerek birçok problemin üstesinden gelebileceklerini düşünmüşlerdi. Onlara göre imparatorluğun sınır boylarında uluslararası bir problem ortaya çıktığında bu tip askerî yapılanmalar ilk savunma hattını oluşturacaktı. Askerî koloniler ulaşım hatlarının üzerindeki kilit noktalarda tesis edilerek bir taraftan ticaret trafiğinin korunmasını sağlarken diğer taraftan da ana ulaşım ve iletişim hatlarının kurulması ve işler kalmasını amaçlıyordu. Bahsi geçen dönemde Osmanlı açısından Avrupa’da tercih edilebilecek birçok askerî koloni modeli bulunmaktaydı. Osmanlı idarî eliti bütün bu örnekleri ve bölgesel tarihsel arka planı göz önünde bulundurarak kendi askerî koloni modelini oluşturdu.