Edebî Metni Anlama Yöntemleri ve Engelleri


Cavus M. M.

İslami İlimler Dergisi, cilt.18, sa.1, ss.282-296, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 18 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: İslami İlimler Dergisi
  • Sayfa Sayıları: ss.282-296
  • Dokuz Eylül Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Her edebî metnin, metin yapısı içerisinde yer alan araçlar vasıtasıyla yazar tarafından okura açıklanabilecek anlamlar içerdiği bilinmektedir. Ayrıca metnin lafız ve anlamdan oluşan her iki tarafı da birbiriyle uyumlu olmalıdır. Metin yazarı, yazdığı metnin içerdiği anlamları, zevki selim sahibi olmayan, duygusuz ve estetik yoksunu kişiler için değil de fesahat ve belagat sahibi okurlar için yazmayı adet edinen biri olduğunda da metnin anlamı belirsiz ve yanlış anlaşılmaya müsait hale gelebilir. Böylece yazarın muradını yanlış anlamaya, maksadını görmezden gelmeye ve metnin anlamını tahrif etmeye yol açacak anlam kapalılığı ve şüphelerine dair engeller ortaya çıkmaktadır. İşte bu çalışma, yazarın maksadını iyi ifade etmesi veya eksiz beyan etmesine bakmaksızın yazarın asıl kastettiği anlamı korumayı hedeflemektedir. Ancak okurun, edebî metnin bağlamından saparak yazarın kastettiği anlamı kendi istek ve arzusuna göre yorumlaması da beklenemez. Nitekim Arap beyan geleneğine göre metin, kendisinin açıklayıcısı olmalıdır.

Uygulamalı bölümde ise edebî metin öğretiminde istenilen anlamın gerçekleştirilmesindeki idrak zayıflığından geniş bir şekilde bahsedilmiş, ardından bunu açıklığa kavuşturmak için örnekler getirilmiştir. Sonuç kısmında önemli bulgular açıklanmış ve ardından bu araştırmada yararlanılan kaynaklara yer verilmiş ve araştırmanın sonuna gelinmiştir.