Hipoksik tümör mikroçevresinde metforminin kanser hücrelerinin metabolik yeniden programlama adaptasyasyonuna etkisinin in vitro değerlendirilmesi


Bayrak S. (Yürütücü), Başbınar Y., Bayrak Ö.

Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Araştırma Projesi, 2023 - 2024

  • Proje Türü: Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Araştırma Projesi
  • Başlama Tarihi: Temmuz 2023
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2024

Proje Özeti

Hipoksi, tümör mikroçevresinde oluşan düşük oksijen seviyesini tanımlamaktadır. Genel olarak uygunsuz tümör vaskülarizasyonuna bağlı yetersiz oksijen sunumu ile kanser hücrelerindeki oksijen kullanım artışının neden olduğu dengesizlikten kaynaklanmaktadır. Hipoksiye cevap olarak kompleks mekanizmalar düşük oksijen koşullarına uyum için tetiklenir ve bunlar büyük ölçüde HIF grubu transkripsiyon faktörleri ve gen ekspresyonu aracılığıyla gerçekleşir. Anti-kanser tedavilerine direnç, metabolik yeniden programlama, bağışıklık, anjiyogenez, metastaz gibi birçok parametrede bu mekanizmalar rol oynar ve tek başına intratümöral hipoksi saldırganlığı, zayıf prognoz ile yüksek oranda ilişkilidir. Kanser metabolizması alanı, metabolik aktivitelerin kanser hücrelerinde normal hücrelere göre değiştiği ilkesine dayanmaktadır ve bu değişiklikler malign özelliklerin kazanımı ve onarımını destekler. Bazı değişmiş metabolik özellikler genelde birçok kanser hücresi türünde gözlemlendiğinden yeniden programlanmış metabolizma kanseri bir özelliği olarak kabul edilir. Bu çerçevede oral anti-diyabetik ajan olan metformin’in hipoksik tümör davranışı üzerindeki etkilerinin incelendiği birkaç çalışma bulunmasına rağmen mekanizmalar tam olarak anlaşılamamıştır. Metabolik adaptasyon her kanser türünde ve kanser türünün farklı karaktere sahip hücre hatlarında bile farklılık göstereceği için ön verilerimize ek olarak farklı kanser türlerinde de metabolik yeniden programlamanın değerlendirilmesi gerekmektedir. Güncel literatürde bulunan çalışmalarda hiç incelenmeyen kanser türleri ve hücre hatlarıyla çalışılacaktır. Kimyasal hipoksi modelinde metabolik yeniden programlama biyobelirteçlerinin değişimi incelenecektir. Bu da proje önerimizin özgün değerini oluşturmaktadır.