Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ören H. (Yürütücü)
Diğer Özel Kurumlarca Desteklenen Proje, 2021 - 2021
Amaç:
Vitamin-K bağımlı faktörlerden olan protein S (PROS),
growth-arrest-specific gene 6 (GAS6) ve bu moleküllerin tirozin kinaz
reseptörleri olan TYRO3, AXL ve MERTK (TAM reseptör ailesi) ile high-mobility
group box-1 (HMGB1)’in enfeksiyöz ve otoimmün hastalıklar, kanser ve tromboz
etiyopatogenezindeki mekanizmalarda rol oynadığı bildirilmektedir. Bu
moleküllerin COVID-19 patogenezindeki rolü henüz belirlenememiştir. Bu
çalışmada, serum HMGB1, PROS, GAS6 ve TAM reseptör düzeylerinin çalışılması ve
pediatrik COVID-19 hastalığı patogenezindeki rolünün araştırılması
amaçlanmıştır.
Yöntem:
Çalışmaya,
1 Ocak-1 Temmuz 2021 tarihleri arasında Dokuz Eylül Universitesi Tıp
Fakültesi Çocuk Acil serviste, 1 ay-18 yaş arası olup ilk kez SARS-CoV-2 polymerase
chain reaction (PCR) (+) saptanan, multisystem inflammatory syndrome in
children (MIS-C) tanısı alan hastalarla rutin sağlıklı çocuk polikliniklerine
gelip kan alınması planlanan olgular prospektif olarak çalışmaya dahil edildi. Kan
alma işlemi esnasında bir adet düz tüpe 2 mL kan ayrıldı ve serum elde edilerek
-80⁰C’de saklandı. Hastaların demografik özellikleri, fizik muayene,
laboratuvar ve radyoloji verileri, solunum desteği ihtiyacı, hastane yatış ve
süreleri ile prognozları kaydedildi. Klinik ağırlık sınıflamasına göre SARS-CoV-2
PCR (+) hastalar 5 gruba ayrıldı. Klinik ağılığı asemptomatik/hafif olan
hastalar grup 1, orta/ciddi/kritik grupta olan hastalar ise grup 2 olarak
ayrıldı. Serum HMGB1, PROS, GAS6 ve
TAM reseptör düzeyleri enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) yöntemi ile
çalışıldı.
Bulgular:
Çalışmaya
SARS-CoV-2 PCR (+) saptanan 57 hasta, MIS-C tanılı 6 hasta ve sağlıklı 17
kontrol olgusu dahil edildi. SARS-CoV-2 PCR (+) hastalar ile sağlıklı
kontroller cinsiyet oranları ve yaş açısından benzer olup SARS-CoV-2 PCR (+)
hastalarda sağlıklı kontrollere göre GAS6 ve MERTK düzeyleri anlamlı olarak
düşük bulundu (Tablo 1). SARS-CoV-2 PCR (+) hastaların semptomları
değerlendirildiğinde, gastrointestinal ya da solunum sistemi semptomu olan ve
olmayan hastalarda serum belirteçleri açısından fark bulunmadı. Ancak başvuru
anında solunum sıkıntısı olan hastalarda, PROS ve TYRO3 düzeyleri anlamlı
olarak düşük saptandı [PROS (ng/mL), median (IQR): 0.9 (0.7-1.6), 13.9
84.4-21.8), p:0.007; TYRO3 (ng/mL), median (IQR): 3.8 (1.5-6.8), 8.8
(4.4-12.8), p:0.049]. SARS-CoV-2 PCR pozitif hastalardan, klinik ağırlığı asemptomatik/hafif
olan 55 hasta, orta/ciddi/kritik olan iki hasta mevcut olup iki olgunun da
kronik hastalığı mevcuttu. Klinik ağırlığı orta/ciddi/kritik olan grupta,
asemptomatik/hafif gruba göre PROS ve TYRO3 düzeyleri daha düşüktü [PROS
(ng/mL), median (IQR): 0.7 (0.7- -), 12.2 (2.5-21.5), p: 0.026; TYRO3 (ng/mL),
median (IQR): 2.0 (0.9- -), 8.3 (4.4-12.3), p: 0.039]. MIS-C tanılı hastalar ve
sağlıklı kontroller karşılaştırıldığında, yaş ve cinsiyet oranları açısından
fark yoktu ancak MIS-C tanılı hastalarda AXL düzeyi sağlıklı kontrollere göre
düşük bulundu [AXL (pg/mL), median (IQR): 16.3 (12.8-101.4), 51.7 (32.3-89.5),
p: 0.017]. SARS-CoV-2 PCR (+) ve MIS-C tanılı 63 hastadan 9’u hastaneye
yatırılmış olup, hastaneye yatırılan olgularda TYRO3 düzeyleri düşük saptandı
[TYRO3 (ng/mL), median (IQR: 1.4 (0.9-7.4), 8.1 (4.4-12.3), p: 0.012]. Aktive
parsiyel tromboplastin zamanı ile HMGB1, PROS, GAS6 ve AXL düzeyleri arasında
anlamlı negatif korelasyon bulundu (p<0.05).
Tartışma:
Literatürde
COVID-19 hastalığında HMGB1, PROS,
GAS6 ve TAM reseptör düzeylerini değerlendiren çalışma sayısı çok az olup bu
çalışmalarda erişkin hastalar değerlendirilmiştir. SARS-CoV-2 PCR (+)
hastalarda kontrol grubuna göre, yine SARS-CoV-2 PCR (+) hasta grubunda kliniği
ağır olan ya da yoğun bakım yatış ihtiyacı olan/mortalite ile sonuçlanan
vakalarda bu belirteçlerin daha yüksek saptandığı bildirilmiştir. Ancak
çalışmamızda, SARS-CoV-2 PCR (+) hastalarda sağlıklı kontrollere göre,
SARS-CoV-2 PCR (+) hastalardan klinik ağırlığı ciddi/kritik olan hastalarda ve
hastane yatışı olanlarda bu belirteçler farklı olarak düşük saptanmıştır. Yeni
çıkan yayınlarda ise COVID-19 hastalığı sırasında ekstrahepatik K vitamini
eksikliği tanımlanmıştır. Protein S ve GAS6, K vitamini bağımlı faktörler
olduğu için çocuklardaki K vitamini eksikliğinin daha belirgin olmasının, bu
belirteçlerin düzeyindeki düşüklükle ilişkilendirilebileceği
düşünülmüştür.
Sonuç: Bu çalışma, pediatrik COVID-19 hastalığıyla ilgili
serum HMGB1, PROS, GAS6 ve TAM reseptör düzeylerinin değerlendirildiği ilk
çalışmadır. Sağlıklı kontroller, MIS-C
tanılı hastalar ve SARS-CoV-2 PCR pozitif hastalar ile klinik ağırlık grupları
arasında serum belirteçleri açısından anlamlı farklar bulunmuştur. Bu
belirteçlerin tanıdaki yerini belirlemek, klinik ağırlığı öngörmek ve tedavi
hedeflerinde alabilecekleri rolü değerlendirmek için yeni çalışmalara ihtiyaç
vardır.