Demiray Gürbüz E. (Yürütücü), Yılmaz Ö., Tümer S., Yörükoğlu K., Altungöz O., Soytürk M., et al.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2005 - 2007
Helicobacter pylori enfeksiyonunda klaritromisin direnci artış göstermekte ve
eradikasyon tedavisinde başarısızlık oranı artmaktadır. 23S rRNA geninin 2142,
2143 ve 2144 pozisyonundaki nokta mutasyonları ile oluşan klaritromisin direncinin
belirlenmesinde fenotipik duyarlılık testlerinin yanısıra moleküler yöntemler de
kullanılmaktadır. Çalışmamızda parafin bloklu mide biyopsi örneklerinde deparafinizasyon
sonrası H. pylori enfeksiyonu tanısı
ve klaritromisin direncinin saptanması için floresan in situ hibridizasyon metodu (FISH) uygulandı.
Mayıs-Kasım 2003
tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Polikliniği’ne
dispeptik yakınmaları ile başvuran ve endoskopi endikasyonu konulan toplam 54
hasta (17 erkek, 37 kadın, yaş ortalaması 46.48±13.12; yaş aralığı 21-78)
çalışmaya alındı. Herbir hastadan 2 antrum ve 2 korpus biyopsi örneği alındı ve
H. pylori enfeksiyonu tanısı için
hızlı üreaz testi ve histopatolojik inceleme altın standart yöntemler olarak
uygulandı. H. pylori enfeksiyonu varlığı
hızlı üreaz testi ve histopatoloji olumluluğu ile, H. pylori enfeksiyonu yokluğu ise
her iki testin olumsuzluğu ile belirlendi. Toplam 108
formalin ile tespit edilmiş ve parafine gömülmüş antrum ve korpus
biyopsilerinden hazırlanan histolojik kesitler deparafinize edildi ve FISH
(seaFAST H. pylori Combi-Kit;
SeaPro Theranostics International bv, Lelystad, The Netherlands) metodu ile
incelendi. Bu teknikte H. pylori’nin
spesifik identifikasyonu için Hpy1 ve H.
pylori’nin klaritromisin direncine neden olan nokta mutasyonlarını
hedefleyen ClaR1 (A2143G), ClaR2 (A2144G) ve ClaR3 (A2143C) floresan işaretli
oligonükleotid problar kullanıldı. Toplam 54 hastanın 45’i (%83.3) altın
standart yöntemler ve FISH metoduna göre H.
pylori enfeksiyonu olumlu, 9’u (%16.7) olumsuz bulundu. 45 hastanın 14’ünde
(%31.1) klaritromisin duyarlı H. pylori
suşu, 4’ünde (%8.9) klaritromisin dirençli H.
pylori suşu ve 27’sinde (%57.5) ise klaritromisin dirençli ve klaritromisin
duyarlı H. pylori suşu saptandı. Klaritromisin
dirençli suşlar yüksek oranda saptandı, bu da bu hasta grubundaki olası tedavi
başarısızlığını gösterecektir. Duyarlılık %95.6, seçicilik %77.8, olumlu öngörü
değeri %95.6, olumsuz öngörü değeri ise %77.8 olup, altın standart yöntemler
ile istatistiksel anlamlı fark gözlenmedi (p=1.00,kappa=0.73). Sonuç olarak, parafin
bloklu dokularda FISH metodu H. pylori’nin
saptanması ve eş zamanlı olarak klaritromisin direncinin belirlenmesi için
altın standartlara göre oldukça hızlı, 3 saat içerisinde uygulanabilen,
kültürden bağımsız, fiyat açısından uygun ve güvenilir bir tekniktir. H. pylori’nin basiller formu ve kokoid
formunu saptayabilen FISH metodu, parafin bloklu dokulara uygulanmasının yanı
sıra taze biyopsi örneklerine ve H.
pylori kültüründen izole edilen kolonilere de uygulanabilmektedir. Bu
teknik klinik açıdan önemi nedeniyle, bakteriyal
dansiteyi saptayabilme, tedavinin
takibinde ve tedaviye başlanmadan önce tedavideki başarısızlığın önlenmesine
olanak sağlayacağı için rutin uygulamalarda kullanılabileceği kanısına
varıldı.