Helicobacter pylori ve klaritromisin direncinin parafin bloklarda floresan in situ hibridizasyon yöntemi ile belirlenmesi


Demiray Gürbüz E. (Yürütücü), Yılmaz Ö., Tümer S., Yörükoğlu K., Altungöz O., Soytürk M., et al.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2005 - 2007

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Haziran 2005
  • Bitiş Tarihi: Haziran 2007

Proje Özeti

Helicobacter pylori enfeksiyonunda klaritromisin direnci artış göstermekte ve eradikasyon tedavisinde başarısızlık oranı artmaktadır. 23S rRNA geninin 2142, 2143 ve 2144 pozisyonundaki nokta mutasyonları ile oluşan klaritromisin direncinin belirlenmesinde fenotipik duyarlılık testlerinin yanısıra moleküler yöntemler de kullanılmaktadır. Çalışmamızda parafin bloklu mide biyopsi örneklerinde deparafinizasyon sonrası H. pylori enfeksiyonu tanısı ve klaritromisin direncinin saptanması için floresan in situ hibridizasyon metodu (FISH) uygulandı.

Mayıs-Kasım 2003 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Polikliniği’ne dispeptik yakınmaları ile başvuran ve endoskopi endikasyonu konulan toplam 54 hasta (17 erkek, 37 kadın, yaş ortalaması 46.48±13.12; yaş aralığı 21-78) çalışmaya alındı. Herbir hastadan 2 antrum ve 2 korpus biyopsi örneği alındı ve H. pylori enfeksiyonu tanısı için hızlı üreaz testi ve histopatolojik inceleme altın standart yöntemler olarak uygulandı. H. pylori enfeksiyonu varlığı hızlı üreaz testi ve histopatoloji olumluluğu ile, H. pylori enfeksiyonu yokluğu ise her iki testin olumsuzluğu ile belirlendi. Toplam 108 formalin ile tespit edilmiş ve parafine gömülmüş antrum ve korpus biyopsilerinden hazırlanan histolojik kesitler deparafinize edildi ve FISH (seaFAST H. pylori Combi-Kit; SeaPro Theranostics International bv, Lelystad, The Netherlands) metodu ile incelendi. Bu teknikte H. pylori’nin spesifik identifikasyonu için Hpy1 ve H. pylori’nin klaritromisin direncine neden olan nokta mutasyonlarını hedefleyen ClaR1 (A2143G), ClaR2 (A2144G) ve ClaR3 (A2143C) floresan işaretli oligonükleotid problar kullanıldı. Toplam 54 hastanın 45’i (%83.3) altın standart yöntemler ve FISH metoduna göre H. pylori enfeksiyonu olumlu, 9’u (%16.7) olumsuz bulundu. 45 hastanın 14’ünde (%31.1) klaritromisin duyarlı H. pylori suşu, 4’ünde (%8.9) klaritromisin dirençli H. pylori suşu ve 27’sinde (%57.5) ise klaritromisin dirençli ve klaritromisin duyarlı H. pylori suşu saptandı. Klaritromisin dirençli suşlar yüksek oranda saptandı, bu da bu hasta grubundaki olası tedavi başarısızlığını gösterecektir. Duyarlılık %95.6, seçicilik %77.8, olumlu öngörü değeri %95.6, olumsuz öngörü değeri ise %77.8 olup, altın standart yöntemler ile istatistiksel anlamlı fark gözlenmedi (p=1.00,kappa=0.73). Sonuç olarak, parafin bloklu dokularda FISH metodu H. pylori’nin saptanması ve eş zamanlı olarak klaritromisin direncinin belirlenmesi için altın standartlara göre oldukça hızlı, 3 saat içerisinde uygulanabilen, kültürden bağımsız, fiyat açısından uygun ve güvenilir bir tekniktir. H. pylori’nin basiller formu ve kokoid formunu saptayabilen FISH metodu, parafin bloklu dokulara uygulanmasının yanı sıra taze biyopsi örneklerine ve H. pylori kültüründen izole edilen kolonilere de uygulanabilmektedir. Bu teknik klinik açıdan önemi nedeniyle, bakteriyal dansiteyi saptayabilme, tedavinin takibinde ve tedaviye başlanmadan önce tedavideki başarısızlığın önlenmesine olanak sağlayacağı için rutin uygulamalarda kullanılabileceği kanısına varıldı.