ESKİ SMYRNA ORYANTALİZAN STİL SERAMİĞİNİN İNCELENMESİ VE KATALOĞUNUN OLUŞTURULMASI


Akar Tanrıver D. S. (Yürütücü), Ertüzün B.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2022

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Ağustos 2020
  • Bitiş Tarihi: Ağustos 2022

Proje Özeti

Antik Yunan uygarlığı Arkaik Dönem'de (MÖ 7-6. yüzyıllar) Yunan Rönesans'ı olarak da
adlandırılan bir değişim sürecine girmiştir. Yunanlılar doğu medeniyetleriyle sıkı ilişkiler kurmaya başlayıp, doğudan aldığı etkileri özgünleştirerek yeni bir kültür yaratmıştır. Bu kültürün izleri ise mimari ve plastik eserlerde olduğu kadar seramik gibi küçük eserlerde de kendilerini göstermişlerdir. Özellikle kolay taşınabilir üretimler olmasıyla ticaret hacminde çok büyük yer kaplayan seramikler, dönemin özelliklerini ve ilişkilerini tanımlamak için çok önemli bir araçtır. Arkaik Dönem'in en önemli üretim grubunu oluşturan oryantalizan stil seramikler uygarlığın Batı Anadolu kıyılarındaki gelişimini ve çevresiyle etkileşimini gözlemlememize yardımcı olmaktadır.

Projenin konusu olan Eski Smyrna oryantalizan stil seramiğinin araştırılması, Batı Anadolu ve adalarda MÖ 7. yüzyılın ortasından MÖ 6. yüzyılın ortasına kadar üretimi devam etmiş bu eserlerin bağlı oldukları atölyeleri ve grupları, stil özelliklerini ve gelişimlerini tanımlayabilmeyi amaçlamaktadır. Araştırmacılarca oryantalizan stil seramik atölyelerinden birinin bulunduğu düşünülen Eski Smyrna'da 57 yıldır kazı çalışmalarına devam edilmesine rağmen henüz konu ile ilgili detaylı bir araştırma yürütülmemiştir. Kuzey Ionia'nın en önemli merkezlerinden biri olan Eski Smyrna'da bu araştırmanın eksikliği oryantalizan stil seramiği hakkında tartışmaları da etkilemiştir. Sürmekte olan tartışmalarda cevap aranan oryantalizan stil seramiğinin üretim merkezleri, üretimlerin yayılım alanı ve atölyelerin özellikleri gibi sorulara verilen cevaplar Eski Smyrna buluntuları dahil edilmeden yetersiz kalmaktadır. Batı Anadolu'da Miletos, Klazomenai, Rhodos gibi büyük atölyelerin yanında üretim yapmış olması muhtemel bu merkezde bulunan binlerce parça oryantalizan stil seramik, bu konudaki tartışmalara yön verecektir. Proje sonunda tartışmalara yol açan Kuzey Ionia üretim atölyeleri hakkında yeni veriler elde edilecek, bölgedeki üretimlerin yayılım alanı, Eski Smyrna'da varlığı bilinmeyen atölye ve grupların bilgisi ve olası yeni seramik gruplarının tespiti var olan literatüre katkıda bulunacaktır.

Proje süresince Bayraklı Ören Yeri (Eski Smyrna) Kazısı ve İzmir Arkeoloji Müzesi depolarında muhafaza edilen binlerce parça oryantalizan stil seramik atölye ve grup özelliklerine göre tasnif edilecek, tespit edilen grupları temsil eden seçkin örneklerin katalog verileri çıkarılacak ve elektronik ortamda belgeleme işlemleri gerçekleştirilecek, söz konusu seramiklerin XRF analizi ile kil yapıları belirlenecek ve kullanılan hammadde baz alınarak üretim grupları belirlenecektir. Böylece Eski Smyrna'da ele geçmiş olan binlerce parça oryantalizan stil seramiğinin üretim atölyeleri, grupları ve yayılım alanları hakkında detaylı bilgilere ulaşılacak, literatürdeki diğer merkezlerle

karşılaştırılması yapılacaktır.
Proje sonunda Eski Smyrna oryantalizan stil seramik örneklerinden seçkin parçaların bulunduğu,

projenin sonuçlarının yayınlanacağı bir bilimsel katalog yayını, geniş kitlelere ulaşabilmek için bir populer yayın ve proje sonuçlarının uzmanlarca tartışılması için bir çalıştay hazırlanması planlanmaktadır. Proje XRF analizi gibi arkeolojide çağdaş yöntemlerin kullanılması ve disiplinler arası çalışma ortamının yaratılmasına zemin hazırlayacaktır. Böylece ülkemiz laboratuvarları ve araştırmacıları da projeye katkı sunarken, uluslararası platformlarda tanınacaktır. Düzenlenecek çalıştayla İzmir, konusunda uzman yerli ve yabancı araştırmacılara ev sahipliği yapacaktır. Bölgemizdeki bilim insanlarına ve öğrencilere konunun uzmanlarıyla tanışma fırsatı yaratılacaktır. Araştırmaların sonuçlanmasıyla üniversitemiz ve çevre üniversitelerden öğrencilere yeni araştırma alanları yaratılacaktır. Tüm bunlarla beraber Eski Smyrna'nın tanınırlığı bilim dünyasında olduğu kadar turizm alanında da artacak ve kentin turizm potansiyeline katkıda bulunulacaktır.