Sürdürülebilir Büyüme İçin Enerji Verimli Mali Politikalar

TÜBİTAK Projesi, 2019 - 2022

Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
Başlama Tarihi: Kasım 2019
Bitiş Tarihi: Mart 2022

Proje Özeti

Kamuoyunda 2023 hedefleri olarak bilinen ekonomik hedeflerin gerçekleşebilmesi, Türkiye’nin son yıllarda yakaladığı yüksek ekonomik büyüme hızının sürdürülebilir kılınmasından geçmektedir. Sürdürülebilir ekonomik büyüme ise ancak cari açığın kontrol altına alınması ile mümkün olabilmektedir. Bilindiği gibi cari açığın en önemli nedeni dış ticaret açığı, dış ticaret açığının ise en büyük kalemi ise enerji ithalatıdır. Türkiye gibi enerjide dışa bağımlı bir ülkenin enerji ithalatının düşürülerek cari açığa olumlu yönde etki yaratılmasının bir yolu enerji verimliliği uygulamalarının artırılmasıdır. Ülkenin en büyük enerji tüketicisi konumundaki sanayi sektöründe enerji yoğunluğunun azaltılması bu yolda atılacak en önemli adımlardandır.

Bu proje önerisi ülkenin imalat sanayinde enerji yoğunluğunu azaltacak mali politika önermeleri geliştirmeyi ve böylelikle sürdürülebilir ekonomik büyümeye olumlu yönde etki yapmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda proje, imalat sanayinde enerji ve katma değer arasındaki ilişkiyi analiz ederek alt imalat sektörlerinin enerji yoğunluklarını tespit etmek ve enerji yoğunluğu daha az olan sektörlerin toplam imalat üretimi içindeki payını artıracak mali politikaları kuramsal ve ampirik düzlemlerde tasarlamayı amaçlamaktadır. Bu proje kapsamında yapılacak kuramsal ve ampirik çalışmalar bir yandan literatürde henüz çalışılmamış enerji-etkin mali politika kavramına hem teorik çerçeve sağlama hem de ampirik kanıt sunmayı amaçlarken, diğer yandan da Türkiye ekonomisi karar alıcılarına enerji yoğunluğunu azaltıcı enerji-etkin mali politikalar önermeyi amaçlamaktadır. Mali politikalar ile enerji yoğunluğu az olan sektörlerin teşvik edilerek toplam içindeki payının artırılması yaklaşımı bilgimiz dahilinde ilk kez bu proje kapsamında hem kuramsal hem de ampirik olarak analiz edilecektir.

Projenin kuramsal kısmında farklı çerçeve modellerinden yola çıkılarak enerji-etkin mali politikaların sürdürülebilir büyüme ve cari açık üzerindeki etkisi gösterilecektir. İlk aşamada basit Solovyen çerçeve modelinden yola çıkılarak ampirik analizlere temel olacak denklemler türetilecek, ikinci ve üçüncü aşamada ise içsel büyüme modelleri yardımıyla mali politikaların etkileri tespit edilecektir. Projenin kuramsal kısmının literatüre en önemli katkısı ise mevcut kuramsal çalışmaların sanayi enerji talebini sadece enerjiyi daha pahalı kılarak (örneğin vergilerle ya da regülasyonlarla) ikamesini ya da yönlendirilmiş teknolojik gelişme ile düşürebileceğini düşünmeleridir. Oysa imalat sanayi içinde enerjiyi daha az kullanan alt-sektörleri mali politikalarla teşvik ederek toplam GSYİH’yı azaltmadan ya da büyüme patikasından saptırmadan imalat sanayinin ortalama enerji yoğunluğunu azaltmak da mümkündür. Projenin ampirik kısmının ilgili alanyazına en önemli katkısı ise daha önce Türkiye’de enerji tüketimi ile sanayi katma değeri arasındaki ilişkinin firma bazında bir mikro veri seti kullanılarak hiç analiz olmasıdır. Bu kapsamda proje Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri veri tabanında bulunan 129.268 imalat sanayi firmasının 2009-2015 yılları arasını kapsayan verisini kullanacaktır.

Proje neticesinde elde edilmesi planlanan tüm kuramsal ve ampirik bulgular enerji-etkin mali politikaları dizayn edilebilmesine imkan sağlayacaktır. Projenin politika önermeleri geliştirmesi ise “1003-SBB-EKBY-2018-1 Enerjide Dışa Bağımlılığın Azaltılması” çağrısında belirtilen “enerjide dışa bağımlılığın azaltılması ve enerji ticaret merkezi olma konularında verilere dayalı araştırma ve geliştirme çalışmaları vasıtasıyla politika ve stratejilerin geliştirilmesi” temel amacı ile birebir örtüşmektedir. Ayrıca projenin tüm kuramsal ve ampirik aşamaları da çağrı programında özellikle “b) Enerjinin Verimli ve Etkin Kullanımın Artırılması ve Yaygınlaştırılmasına Yönelik Politika Önerilerinin Geliştirilmesi” alt başlığında verilen “1. Enerji yoğunluğunun azaltılması; ekonomik büyüme ve enerji tüketimi arasındaki ilişkilerin analizi” ve “2. Enerjinin etkin ve verimli kullanılmasına yönelik mekanizmaların analizi ve alternatif yöntemlerin geliştirilmesi” hedeflerine katkı sağlayacaktır