Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tıraşın E. M. (Yürütücü), Yücel Gier G.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2022
Balık çiftliklerinde üretilen balıklar
kaliteli protein ve yağ asidi bakımından insan beslenmesindeki açığı kapatmaya
yardımcı olmaktadır. Ancak çiftlikler, faaliyetleri sonucunda bulundukları
çevreyi etkileyebilmektedirler. Bu etkilerin ortaya konulabilmesi için ise
bentik bölgede ve su kolonunda araştırmalar yapılmaktadır. Balık çiftliklerinde
gerek kafeslerin bulunduğu su kolonunda gerekse etkilerden yeterince uzak
olduğu düşünülen referans noktalardan alınan su örneklerindeki nütrientlere
(besin elementleri) ilişkin analizlerden elde edilen sonuçlar
karşılaştırıldığında önemli bir fark görülememektedir. Çünkü yemleme
rejimlerindeki düzensizlik ve akıntılar sebebiyle bu ölçümlerin hassasiyeti
yeterli düzeyde değildir. Balık çiftliklerinin etkilerini su kolonu üzerinden
belirleme çalışmalarında nütrient analizlerinin yanı sıra fitoplanktonun
biyoindikatör olarak kullanıldığı araştırmalar da yapılmıştır. Bu projenin
amacı; balık çiftliklerinden salınan nütrientin çevresel sulara geçişinin
hızlı, kolay, etkili ve yenilikçi bir yöntemle gösterilmesidir. Bu amaçla balık
çiftliklerinde kafesler içerisinde ve kafeslerden kademeli olarak uzaklaşan
noktalarda biyodeneyler tasarlanmıştır. Proje süresince toplanda 4 adet
biyodeney kurulmuş ve inkübasyon sonunda başarılı bir şekilde toplanmıştır. Deniz
suyundan ve torba içerisinden ölçülen nitrit+nitrat, ortofosfat ve silikat
konsantrasyonları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Deniz suyundan
alınan örneklerin tamamında klorofil a değerleri oligotrofik denizlerde görülen
seviyededir. Torba içerisinden ölçülen klorofil a konsantrasyonları ile
fitoplankton sayıları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Fitoplankton tür
çeşitliliği her bir deney için inkübasyon sonunda ciddi şekilde düşmüş ve az
sayıdaki dominant tür hâkim olmuştur. Özellikle üç diatom türü Leptocylindrus
danicus, Nitzschia longissimi ve Cylindrotheca Closterium inkübasyon
sonunda baskın hale gelen türlerdir. Bu türlerin bireysel büyüme
oranları, popülasyon genel büyüme oranını geçmiştir. 3. deney sonunda elde
edilen sonuçlara göre oligotrofik koşullarda bile balık çiftliği gibi sürekli nütrient
salınımının olduğu yerlerde fitoplankton, akıntılar ve predatörlerin etkisinin
ortadan kaldırıldığı diyaliz membran torbalarında in situ olarak oldukça
yüksek miktarlarda üreme gösterebilmektedir. 2. ve 4. deneylere göre ise
çiftlikten uzaklaştıkça (250 m) nütrient konsantrasyonundaki azalmaya bağlı
olarak büyüme oranlarında da azalma görülmüş ve 1000 m uzaklıkta ise hemen
hemen hiç büyüme gözlenmemiştir.