Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2004 - 2007
Alkali-silika reaksiyonu (ASR), genellikle çimentoda bulunan alkali oksitlerle (Na2O, K2O) reaktif silika formları içeren agregalar arasında oluşan, betonda genleşme etkisi yaratan kimyasal bir reaksiyondur. ASR’den etkilenmiş yapılarda genellikle şu belirtiler görülmektedir; çatlaklar, genleşme, yapısal elemanlarda deformasyonlar, çatlaklardan jel sızması ve kapak atmalar. ASR ile ilgili en yaygın saha gözlemi beton yüzeyindeki çatlakların gelişimidir.
İzmir’de son yıllarda ASR etkisiyle bazı betonarme köprülerde hasarlar meydana geldiği görülmüştür. Yöremizdeki beton agregası olarak kullanılan kumların çoğunda ASR’ye yol açma riskinin bulunması, bu konu üzerinde kapsamlı deneysel çalışmaların yapılmasını gerektirmiştir. Bu proje kapsamında, mineral (silika tozu, C sınıfı uçucu kül ve yüksek fırın cürufu) ve kimyasal (lityum tuzu) katkıların ASR sonucu oluşan genleşmeleri engellemekteki etkinlikleri harç ve beton çubuğu örnekleri kullanılarak deneysel olarak incelenmiştir. Ayrıca kısa dönemli ASTM C 1260, uzun dönemli RILEM AAR4 (TC106-4) ve ASTM C 1293 yöntemlerinin kıyaslaması yapılmıştır. Çalışmada alkali reaktif olduğu bilinen Ahmetli yöresi kumu ve reaktif bazalt olmak üzere iki farklı agrega ve yüksek alkalili çimento kullanılmıştır.
Test yöntemleri reaktif agregaların çimento yerine belirli oranda mineral katkı kullanımıyla (uçucu kül, yüksek fırın curufu, silika tozu) ıslah edilebileceğini göstermiştir. Gerekli mineral katkı kullanım oranı test yöntemlerine ve agreganın reaktifliğine göre değişmektedir. Kötümser sonuçların (örneğin %30 ve üzerinde UK, %40 ve üzerinde YFC, %10 ve üzerinde ST) kullanımı, güvenli tarafta kalmak amacıyla tavsiye edilebilir. Lityum tuzları zaman zaman genleşmeleri azaltmak yerine büyük oranda arttırmıştır. Bu nedenle oldukça ayrıntılı araştırmalar yapılması gerekmektedir.