Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gönenç S. (Yürütücü), Hoşgörler F. U., Yaprak S., Koç T. B.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Giriş ve Amaç Alzheimer hastalığı (AH) demans olgularının büyük bir çoğunluğunu oluşturmaktadır. Tam bir tedavisi bulunmamakla birlikte hastalığın seyrinin bazı tedavi modaliteleri ile yavaşlatılması hedeflenmektedir. Fizyopatolojisinde pek çok mekanizma olmakla birlikte bazı besinsel elementlerin AH için kilit rolü olduğunu savunan çalışmalar bulunmaktadır. Mineraller içerisinde en çok dikkati çeken Alzheimer için potansiyel risk faktörü olan magnezyumdur (Mg) . Mg eksikliği Alzheimer ve pek çok nörodejeneratif hastalıkla ilişkilidir. Bu çalışmanın amacı bir Mg bileşiği olan Magnezyum L-treonat ile AH tedavisinde kullanılan bir N-metil D-aspartat ( NMDA ) antagonisti olan memantinin , ayrı ayrı ve beraber uygulandığında amiloid beta (Aβ) 1-42 peptidi uygulanarak AH oluşturulan sıçanlarda kognitif fonksiyonlar üzerine olan etkilerinin karşılaştırılmasıdır. Yöntem Bu çalışmada toplam 42 adet 22-24 haftalık sağlıklı erkek Sprague Dawley ırkı sıçanlar kullanılmıştır. Çalışmada 14 günlük kafes arkadaşına alışma periyodunun ardından denekler rastgele kontrol, sham , Alzheimer, Alzheimer + Memantin, Alzheimer + Mg L-treonat , Alzheimer +Memantin + Mg L-treonat olmak üzere 6 gruba ayrılmıştır. Aβ1-42 peptidi AH modeli oluşturulacak olan sıçanlara intraserebroventriküler (ISV) enjeksiyon ile uygulanıp işlemden 2 hafta sonrasında memantin ve Mg L-treonat alacak olan grupların ilaç uygulamaları başlamıştır. Deneyin 45. gününde öğrenme bellek ve anksiyete seviyelerini değerlendirmek için davranış testleri yapılmıştır. Sonrasında denekler sakrifiye edilip hipokampus ve prefrontal kortekste beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF), Malondialdehid (MDA) , Total antioksidan kapasitesi (T-AOC), Tümör nekroz faktörü alfa (TNF-α) düzeyleri ölçülmüştür. Bulgular MWM testi 5.günde Alzheimer grubunun kontrol grubuna göre platform alanında geçirdiği sürenin azaldığı görüldü. (p<0,01).Alzheimer grubunda kontrole göre hipokampus ve prefrontal korteks dokularından bakılan MDA ve TNF-α seviyelerinin arttığı TAOC ve BDNF seviyelerinin ise azaldığı gözlendi.ALZ +Memantin ve ALZ +Mg L-treonat gruplarında Alzheimer grubuna kıyasla hipokampus BDNF düzeylerinin yükseldiği görülmüştür (p<0,05) .ALZ + Memantin +Mg L-treonat grubunda ise Alzheimer grubuna kıyasla hipokampus BDNF düzeyleri artarak kontrol grubunun BDNF seviyesine ulaştığı saptanmıştır (p<0,0001). ALZ +Memantin ,ALZ +Mg L-treonat ve ALZ +Memantin + Mg L-treonat gruplarının hipokampus MDA düzeyleri Alzheimer grubuna kıyasla azaldı (p<0,05). Alz+ Mem +Mg L-treonat grubunda hipokampus ve prefrontal korteks T-AOC düzeyleri Alzheimer grubuna göre yükselmiştir (p<0,05).ALZ +Mem , ALZ+Mg L-treonat ve ALZ+ Mem + Mg L-treonat gruplarının hipokampus ve prefrontal korteks TNF-α düzeyleri Alzheimer grubuna göre anlamlı olarak azaldığı görüldü. Sonuç Bu çalışmada Aß 1-42 peptidi uygulanarak AH modeli oluşturulan sıçanlarda Memantin ve Mg L-treonatın beraber verilmesinin ayrı ayrı verilmesine göre kognitif fonksiyonları daha olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Bunu yanında çalışmamızda Aß 1-42 peptidi uygulanması ile indüklenen oksidatif stresin Memantin ve Mg L-treonatın birlikte verilmesi ile gerilediği görülmüştür. Literatürde AH modeli oluşturulan sıçanlarda Memantin ve Mg L-treonatın ayrı ayrı uygulandığı çalışmalara rastlanmıştır ve bu çalışmada her ikisinin kombine etkisinin değerlendirilmesi çalışmanın özgün değerini oluşturmaktadır. Bu anlamda Mg L-treonatın Alzheimer hastalarında Memantin tedavisiyle birlikte uygulanması tedavi etkinliğini arttıracaktır. Çalışma sonuçlarımızın bu alanda yeni deneysel araştırma ve çalışmalara ışık tutabileceği düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler :Alzheimer ,Magnezyum L-treonat, Memantin, Aß 1-42 peptid, sıçan