Akademik Veri Yönetim Sistemi
Özuysal M. (Yürütücü), Tanyel S., Erdin H. E., Mutlu M. M., Garrow L. A.
TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2024
Kentsel hareketlilik,
fiziksel altyapının kullanılarak bir noktadan başka bir noktaya yer değiştirme
eylemi olarak tanımlanmaktadır. Altyapı geliştirme odaklı ulaşım planlama
yaklaşımları, ulaşım sistemindeki darboğazlara çözüm getirirken hareketlilik
arzını gereğinden fazla miktarda sağlayabilmektedir. Son yıllarda bunu
engellemek amacıyla sürdürülebilir kentsel hareketlilik planlama yaklaşımı geliştirilmiştir.
Bu yaklaşım, ulaşım sistemlerinin insanları birçok yönden etkilediğini kabul
ederek planlama sürecinde çeşitli hedefler ve göstergeleri göz önünde bulundurmakta;
ekonomik, sosyal ve çevresel hedefler belirlenerek bunlar arasında bir denge kurulmasını
amaçlamaktadır. Bununla birlikte, sürücü davranışının trafikteki olumsuz
etkilerini azaltmak, altyapıyı daha verimli kullanmak, sürdürülebilir enerji
kaynaklarına yönelmek gibi amaçlar doğrultusunda yeni taşıt türleri ve bunlarla
birlikte yenilikçi ulaşım türleri ortaya çıkmaktadır. Gelişmekte olan
teknolojiyle beraber, sürücüsüz taşıtlar ve kentsel hava hareketliliği gibi,
üzerinde birçok araştırma, patent ve yatırım çalışmasının yürütüldüğü yenilikçi
ulaşım türlerinin orta vadede kentlerimizde yaygın olarak kullanılması
beklenmektedir. Bu türler her ne kadar yukarıda değinilen gerekliliği
yadsınamaz amaçlara hizmet etse de mevcut ulaşım sistemi ile bütünleştirilmeden
kullanılmaları halinde sürdürülebilir hareketlilik hedeflerine olumsuz etki
edeceklerine dair ilgili araştırmalarda bir kanı oluşmuş, ancak bunun nasıl
önlenebileceği ile ilgili sistematik yaklaşımlar henüz geliştirilmemiştir. Bu
projenin temel hedefi, ulaştırma sistemlerinin geleceğinde zıt yönlerde hareket
eden bu iki eğilimin (sürdürülebilir kentsel hareketlilik ve hareketliliği
yükselten yenilikçi türler) birbirini engellemeden, bütünleşik gelişimini
sağlayacak karar destek mekanizmaları geliştirmektir. Bu hedef doğrultusunda, trafikteki
sürücüsüz taşıt yüzdesine göre karayolu ağının hangi kesimlerinde sürücüsüz
taşıt kullanımına izin verilirse ve kentsel hava hareketliliği için istasyon
noktaları ve aktarma olanakları nasıl düzenlenirse sürdürülebilir hareketliliğin
olumlu etkileneceği, yenilikçi türler ulaşım sistemine birlikte uyarlandığında,
birbirleri ve mevcut ulaşım altyapısı üzerinde ne gibi etkiler oluşturacağı, ulaşım
plancıları ve karar vericilerin yenilikçi tür uygulamalarına nasıl yaklaşması
gerektiği sorularına cevap aranmaktadır.