Akademik Veri Yönetim Sistemi
Körükçü B. C., Avseven F. G.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2024 - 2025
Turunçgiller, özellikle turunç, portakal, mandalina, limon ve bergamot gibi meyveleri içeren Citrus cinsi ağaçları kapsayan bir topluluğu oluşturan sedef otugillerin bir alt topluluğudur. Bu meyveler, gıda olarak tüketildikleri gibi ekstrakt ve aromatik yağları endüstriyel alanlarda kullanılmak üzere çeşitli ürünlere de katkı sağlar. Turunçgiller, yüksek vitamin ve lif içerikleriyle bağışıklık sistemine olumlu etkileri nedeniyle küresel olarak talep görmektedir. Ancak, turunçgil üretimi, zararlı böceklerin özellikle beyazsinek türlerinin neden olduğu sorunlarla karşı karşıyadır. Bu zararlılar, meyve kalitesini ve rekolteyi olumsuz etkileyerek üretimi ciddi şekilde zedeleyebilir. Bu durumla mücadele amaçlı yaygın olarak kullanılan pestisitlerin çevresel ve sağlık etkileri göz önüne alındığında, dengeli bir kullanım zorunludur. Çağımızda çevre bilincinin artmasıyla birlikte, tarımsal mücadele uygulamalarında pestisit tüketimini azaltma, kalıntı takibi ve sürdürülebilir tarım önem kazanmaktadır. Yapılan çeşitli çalışmalarda, turunçgil ürünlerinde pestisit kalıntılarına sıkça rastlanmış, bunun da tüketici sağlığı ve çevre için potansiyel riskleri ortaya konmuştur. Bu bağlamda, turunçgil üretiminde kullanılan pestisitlerin etkilerini değerlendirmek ve dengeli bir tarım politikası oluşturmak önem arz etmektedir.
Bu projenin odak noktası, Küçük Menderes Havzası'ndaki iklim koşulları ve Selçuk Alt Havza'daki sulak alanların yoğunluğu nedeniyle, haşerelere karşı öncelikli olarak tercih edilen kimyasal zirai mücadelenin etkilerini araştırmaktır. İzmir-Selçuk ilçesinde yetiştirilen ve kamuya açık alanlarda tüketilen turunç meyvesinin, açık alan sinek ve haşere ilaçlamaları ile peyzaj bitkileri için uygulanan kimyasal mücadelede kullanılan insektisitlerin ve akarisitlerin kalıntı düzeyleri incelenecek. Elde edilen sonuçlar, yerel yönetimler ve kamu hizmetlerinin halk sağlığını koruma çabalarını desteklemek üzere değerlendirilecek ve meyve tüketiminde olası sağlık risklerini önlemek için temel veri sağlayacaktır. Özellikle cypermethrin ve tetramethrin gibi insektisit ve akarisit kalıntı yüklerinin belirlenmesi, Selçuk ilçesindeki peyzaj alanlarında bulunan turunç ağaçlarının haşere ilaçlamalarının etkilerini göstermeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma, yaklaşık 2500 ağacın bulunduğu alandan alınan örneklerle gerçekleştirilecek laboratuvar analizleriyle, ilçe genelinde kalıntı düzeylerini belirleyerek halk sağlığını koruma çabalarına katkı sağlayacaktır.
Çalışmada analizler EN 15662 QuEChERS ekstraksiyon metodu, LC-MS/MS ve GC-MS/MS enstrümanları kullanılarak yapılacak olup Çoklu Reaksiyon Görüntüleme (Multiple Reaction Monitoring-MRM) metodu ile 227 farklı bileşiğin belirlenmesi sağlanacaktır. Tüm analizler, Dokuz Eylül Üniversitesi Efes Meslek Yüksek Okulu Gıda İşlemene Bölümü Laboratuvarı'nda bulunan SHIMADZU LCMS-8045 ve GCMS-TQ8040-NX cihazları ile gerçekleştirilecektir.
Numunelerin toplanması ile başlayıp, analizlerin tamamlanması ve sonuçların değerlendirilmesine kadar toplam 6 aylık proje süresince yapılacak işlemler 4 farklı iş paketi altında toplanmış ve bu iş paketlerinin başarı ölçütleri belirlenmiştir. Projenin teknik açıdan karşılaşabileceği riskler değerlendirilmiştir. Projenin yürütüleceği kurumda yeterli düzeyde bulunan altyapı olanakları da azami ölçüde kullanıma sunulacak olup gerekli sarf malzeme ve kimyasal ihtiyacı da proje bütçesi ile karşılanabilecektir.
Proje çıktısı olarak, bilimsel bir makale yazımı ve bir kongre bildirisi/katılımı ile çalışma sonuçlarının literatüre kazandırılması planlanmaktadır. Ayrıca, elde edilen verilerin yerel yönetimlerle paylaşılması ve halk sağlığını korumak için gerektiğinde önlemlerin alınması hedeflenmektedir. Projeden elde edilen verilerle olası risk durumlarında; ürün, çalışma sahası ve analit kapsamı genişletilerek yeni projeler için bilgi kaynağı oluşturulabilecektir.