Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kumaş Kulualp M. (Yürütücü), Kulualp K., Güvenç Bayram G., SEMEN Z.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2024
Travma, çoklu organ yetmezliği, böbrek transplantasyonları, kısmi nefrektomi, sepsis ve çeşitli ürolojik girişimler gibi böbrek perfüzyonunun bozulduğu klinik durumlarda görülen renal iskemi/reperfüzyon hasarı (IRI), akut böbrek yetmezliğinin en önemli nedenlerinden biridir. IRI, hücre içi sodyum ve kalsiyum konsantrasyonlarında artış, oksidatif stres, tübüler ve glomerüler hasar, inflamasyon, fibrozis ve apoptoz/nekroz yoluyla hücre ölümü gibi ciddi patofizyolojik değişikliklere neden olmaktadır. IRI’den en çok etkilenen nefron bölümleri olan proksimal tübüllerde, Wnt/β-katenin sinyal yolağı aktivasyonunun apoptozu baskıladığı, hücre proliferasyonu indüklediği; bazı çalışmalarda ise interstisyel sahalardaki fibroblastları aktive ederek fibrozise neden olduğu belirtilmiştir. Nitekim Wnt/β-katenin sinyal yolağının akut böbrek hasarında iyileştirici mi yoksa hasarı daha da şiddetlendiren bir etkiye mi sahip olduğu halen tartışılmaktadır.
Nöropeptid Q (NPQ) olarak da bilinen Spexin (SPX), 14 amino asit dizisinden oluşmaktadır. Hipotalamus, gastrointestinal sistem, karaciğer, akciğer, pankreas, böbrekler, adrenal bez, ovaryum, tiroid ve yağ dokusu gibi periferik dokularda SPX ekspresyonlarının yüksek olduğu belirtilmiştir. SPX, adrenokortikal hücre proliferasyonu, kardiyovasküler sistem ve böbrek fonksiyonlarının regülasyonu ile nosisepsiyon, osmotik dengenin sağlanması, gastrointestinal sistem motilitesi, besin alımı, vücut ağırlığı, enerji dengesi, glukoz/lipid metabolizması ve reprodüksiyonun kontrolü gibi çeşitli fizyolojik süreçlerde rol oynamaktadır. SPX’in yeni jenerasyon bir peptit olmasından ve kullandığı aracı mekanizmaların ve etki profilinin henüz aydınlatılamamış olmasından dolayı kullanımının diğer potansiyel terapötik ajanlara göre oldukça az olduğu görülmektedir. Yapılan literatür taramalarında renal iskemi hasarında spexinin koruyucu veya tedavi edici etkilerinin araştırıldığı bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada; BALB/c farelerdeki renal iskemi reperfüzyon hasarında spexinin anti-apoptotik, anti-inflamatuar, anti-fibrotik ve proliferatif etkileri ve bu etkilerde WNT/β katenin yolağının rolünün immunohistokimyasal ve biyokimyasal analizlerle araştırılması amaçlanmıştır.