Akademik Veri Yönetim Sistemi
Mısır İ. S. (Yürütücü), Girgin S. C., Özçelik Ö., Kahraman S.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2025
Ülkemizde ve dünyada en çok tercih edilen yapısal sistem, dolgulu betonarme çerçevedir. Dolgu duvarlar, bir yapı elemanı gibi detaylandırılmadığı için depremlerde ciddi hasarlar alır, can güvenliği ve ekonomik kayıp riski oluşturur. 2011 Van depremleri sonrası yaygın dolgu duvar hasarı ve dolgu duvarların yapı performansına çok olumsuz etkisi açıkça görülmüş, yeni binalarda dolgu duvar yapımı, montajı ve çerçeve sistemle olan ilişkisinin acilen ele alınması gerektiği gözlem raporlarında belirtilmiş, 30 Ekim 2020 İzmir Depremi de bu tespitleri doğrulamıştır. 2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018) ile birlikte dolgu duvarlar ilk kez yönetmelik düzeyinde ele alınmış, yeni binalar için tasarımcıya Esnek Bağlantılı Duvar sistemini kullanma ve daha büyük göreli kat ötelemelerine göre tasarım izni verilmiştir. Fakat Esnek Bağlantılı Duvarlar için literatürdeki araştırma verisi oldukça kısıtlı olup yönetmelikte önerilen imalat detayının yetersiz performans göstereceği proje yazarları ve ilgili araştırma çevrelerince değerlendirilmektedir. Özellikle kapı/pencere boşluğu bulunması durumunda kullanılacak detaylar için yönetmelikte bir öneri yer almadığından, imal edilecek duvarların düzlemdışı devrilme ihtimali yüksek görülmektedir. Önerilen proje kapsamında, TBDY-2018’de yer bulabilecek yenilikçi Kayar Duvar (Kilitli Tuğla Duvar) için deneysel ve sayısal yöntemler kullanılarak uygulama detayları geliştirilmesi hedeflenmektedir. Etkinliği ilk kez DEÜ Yapı Mühendisliği Laboratuvarında yürütülen araştırmalarla ortaya konan Kayar Duvar, geçtiğimiz yaklaşık on yıl içerisinde dünya çapında pek çok benzer nitelikte deneysel/sayısal çalışmaların yapılmasına öncülük etmiş ve çeşitli patent korumaları alınmıştır. Fakat düzlemiçi ve düzlemdışı birleşik yük etkileri altındaki başarımı henüz gösterilmemiş ve uygulama detayları ortaya konmamıştır. Önerilen araştırma sayesinde uygulanabilir detaylar geliştirilecek ve AFAD yönetmelik komisyonuna önerilecektir. Ayrıca betonarme depreme dayanıklı yapı tasarımında, mühendislik pratiği açısından dayanıma göre tasarım çok daha fazla tercih edilir durumdadır. Dayanıma göre tasarımda temel parametre olarak kullanılan taşıyıcı sistem davranış katsayısı (R) değerlerinin, çalışma kapsamında incelenen kayar duvarlı betonarme çerçeve türü binalar için belirlenmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda dolgu duvarlı betonarme binaların dayanıma göre tasarımında kullanılan parametrelerin tespitinin gerçekçi yaklaşımlarla belirlenerek Deprem Yönetmeliğinin revizyon çalışmalarına katkı sağlanacağı düşünülmektedir.