Küçük Menderes Bölgesindeki Kırsal Yerleşim Yerlerinde Atık Giderme Alışkanlıklarının Geçmişten Günümüze Karşılaştırılması


Pullukcuoğlu Yapucu O.(Yürütücü), Özgün C., Özmıhçı S., Baylan P.

TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2025

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Ocak 2023
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2025

Proje Özeti

Atık gündelik ihtiyaçlar karşılandıktan sonra geride kalan ve artık işe yaramayacağı düşünüldüğü için, vazgeçilen nesnelerdir. Bu araştırmanın amacı, Küçük Menderes yerleşimlerinde tarihsel süreçte atık giderme ve değerlendirme alışkanlıklarının tespit edilmesi, geçmiş ile gelecek arasında bağlantı kurularak atık giderme ve değerlendirme alışkanlıklarının karşılaştırılması, sıfır atık ve 4R konseptine uygun tarihsel veriler ve kültürel birikim ile harmanlanmış davranışların genç kuşaklara öğretilmesidir. Araştırmanın hedefi çevre bilinci kazandırmak (sıfır atık ve 4R konsepti), kırsal turizm potansiyeli oluşturmak, bölge ekonomisine katkı sağlamak, uzun vadede atık bertaraf tesislerinin ömrünün uzamasına yardımcı olmaktır. Atık giderimi ve atık dönüşümü konusunda, geçmişten günümüze karşılaştırma yapan herhangi bir çalışma literatürde bulunmamaktadır. Projenin yapılmış çalışmalardan farkı; yerel tarihsel bilgi birikimini ortaya çıkartarak en uygulanabilir hallerinin tekrar köylerde uygulanmasını sağlamak üzere farkındalık yaratmaktır. Tarihsel süreçte atık dönüşüm alışkanlıklarını günümüzdeki dönüşüm teknolojileri ile karşılaştıran herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle proje özgündür. Kent ve kentlinin alışkanlıkları daha kolay evrilebilirken kırsalda zamanın daha ağır bir döngü olduğu düşüncesinden hareketle, kırsal bölgede geri dönüşümün yüzyıllar boyunca çok büyük değişikliklere uğramadan temel prensipler korunarak, modern dünya insanına değerli bir miras olarak devredilebilmesi çalışmamızın temel hedefi olacaktır. Yerel halk kültüründe ve gündelik alışkanlıklarında günümüzde izleri bulunabilecek bu tarihsel mirasın belirlenebilmesi için, yerinde alışkanlıkların tespiti gereklidir.

Çalışma beş iş paketinden oluşmaktadır. Bunlar arşiv ve kaynak taraması, arşiv kaynaklarının tasnif ve deşifre edilmesi, veri toplama ve veri analizi, geçmiş atık giderme alışkanlıklarının modern teknoloji ile harmanlanması ve eğitimden oluşmaktadır. Genel olarak resmi belgelerde yer almayan özgün bilgilere ulaşılmasını sağlayan sözlü tarih yöntemi ile bireylerin yaşanmışlık deneyimlerini değerlendirmeyi hedefleyen olgubilim nitel araştırma yöntemi uygulanacaktır. Bu sayede modern atık yönetim teknolojilerinin kadim bilgiler ile harmanlanarak kırsal yaşama entegre edilebilirliği araştırılacaktır. Sonrasında harmanlanan atık giderme alışkanlıkları olan bireylerden alınan bilgiler genç kuşaklara proje ekibi tarafından verilecek eğitim ile aktarılacaktır. Bu proje bölgede atık giderme alışkanlıklarının, atıkların çevre ve insan sağlığı açısından bir tehdit olmaktan çıkıp, ekonomi için bir girdiye dönüştürülmesi süreci içindeki değişimi incelemeyi hedeflemektedir. Hızla tüketilen dünya kaynaklarına ve buna bağlı oluşan atık problemiyle ilgili farkındalığın arttırılması, toplumumuzun eğitimli ve aydın bireyleri açısından bir çeşit sosyal sorumluluk olarak görülmelidir. Bu proje ile söz konusu sorumluluğa katkı sağlanması hedeflenmektedir.