Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AÇELYA PELİN ESKİCİOĞLU
Danışman: Şenol Alpat
Özet:
Bu araştırmanın amacı, Fen ve Teknoloji dersinin öğretiminde yapılandırmacı
yaklaşımın temel ilkelerini esas alan işbirlikli öğrenme yönteminin jigsaw tekniği
uygulamalarını içeren Bilgi İletişim Teknolojisi (BİT) destekli Kimya öğrenim ortamının
tasarımı ve bu materyalin öğrencilerin akademik başarılarına, kimyaya yönelik
motivasyonlarına ve BİT’e yönelik tutumlarına etkisini incelemektir. Ayrıca araştırmaya
katılan öğrencilerin yöntemin uygulanabilirliği hakkındaki görüşlerinin de, yapılandırılmış
açık uçlu sorularla belirlenmesi amaçlanmıştır.
Çalışmada öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu İzmir İlinde bir lisede öğrenim gören 59 (30 deney, 29
kontrol) 9.sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcılar seçkisiz olmayan örnekleme
yöntemlerinden amaçsal örnekleme ile belirlenmiştir. Araştırma 2013-2014 eğitim ve
öğretim yılı bahar döneminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, ölçme araçları olarak nicel
verileri toplamak için araştırmacı tarafından hazırlanan “Akademik Başarı Testi”, “BİT
Tutum Ölçeği” ve “Kimya Motivasyon Ölçeği” kullanılmıştır. Nitel veriler ise uygulama
sonrasında öğrencilere öğretim yöntemiyle ilgili düşüncelerini almak amacıyla araştırmacı
tarafından hazırlanan yapılandırılmış açık uçlu sorulardan oluşan görüşme formlarıyla
toplanmıştır. Çalışmada kontrol grubundaki öğrenciler konuları ortaöğretim kimya öğretim
programına uygun yöntemle yani geleneksel yöntemle işlerken deney grubundaki öğrenciler
ise konuları BİT destekli işbirlikli öğrenme ortamında işlemişlerdir.
Çalışmada elde edilen analizler sonucu hem konuları ortaöğretim kimya öğretim
programına uygun yöntem ile işleyen kontrol grubundaki öğrencilerin hem de konuları BİT
destekli işbirlikli öğrenme ortamında işleyen deney grubundaki öğrencilerin kimya dersinin
“Maddenin Halleri” ünitesinde bulunan sıvıların özellikleri ile hal değişimleri konularındaki
akademik başarılarının, kimyaya yönelik motivasyonlarının, BİT’e karsı tutumlarının olumlu
ve anlamlı yönde etkilendiği belirlenmiştir; ancak iki öğretim yöntemi karşılaştırıldığında
BİT destekli işbirlikli öğrenme yöntemi lehine anlamlı bir farkın olduğu tespit edilmiştir.
xi
Araştırmada kullanılan işbirlikli öğrenme yönteminin Jigsaw tekniği uygulamalarını
içeren Bilgi İletişim Teknolojisi (BİT) destekli kimya öğrenim ortamının etkililiği sadece
küçük bir grup üzerinde ve Maddenin Halleri Ünitesindeki sıvıların yüzey gerilimi,
adhezyon-kohezyon kuvvetleri, viskozite, buharlaşma, kaynama ve hal değişimleri konuları
incelenmiştir. Bu öğrenme ortamı benzer şekilde diğer sınıf düzeylerinde, daha büyük
gruplarda ve konu kapsamı kimyanın başka konularını da içerecek biçimde genişletilebilir ya
da farklı disiplin alanlarında da uygulanabilir. Derslerde bu gibi yöntemlerin kullanılması
öğrencilerin derse yönelik olan ilgi ve motivasyonunu dolasıyla da başarısını arttıracağı
düşünülmektedir.