Ortaöğretim 9.sınıf öğrencilerinin argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının biyoloji dersi "enzimler" konusundaki akademik başarı ve tutumlarına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HASAN HÜSEYİN AKTAŞ

Danışman: Şenol Alpat

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı, deneysel etkinliklere dayalı argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımının, ortaöğretim 9.sınıf öğrencilerinin biyoloji dersi “enzimler” konusundaki akademik başarıları ve biyoloji dersine yönelik tutumları üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu araştırmada nicel ve nitel araştırma tekniklerinin bir arada yer aldığı karma yöntem araştırması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılında İzmir ilindeki bir ortaöğretim kurumunun 9. sınıfında öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Bu öğrencilerin öğrenim gördüğü sınıflardan bir sınıf deney grubu (N=30) diğer sınıfta kontrol grubu (N=30) olarak rastgele seçilmiştir. Kontrol grubunda dersler programa uygun yöntemlerle (geleneksel yöntem) tamamlanmış, deney grubunda ise dersler deneysel etkinliklere dayalı ATBÖ yaklaşımına uygun olarak tasarlanmış ve işlenmiştir. Bunun yanında deney grubu öğrencileri 5’erli 6 gruba ayrılmış ve laboratuvarda enzimlerin optimum özelliklerine yönelik deneysel etkinlik yapılmıştır. Araştırmanın verileri; enzimler konusu akademik başarı testi, biyoloji tutum ölçeği ve 15 maddeden oluşan yapılandırılmış açık uçlu sorular ile toplanmıştır. Ayrıca deney grubu öğrencileriyle yapılan laboratuvar etkinlikleri kapsamında öğrencilere Toulmin’in argüman ögelerine (iddia, veri, gerekçe, destek, çürütme) göre argüman çalışma kağıtları hazırlanmış olup deney öncesi ve deney sonrasında uygulanmıştır. Araştırma verilerinin analizi sürecinde SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Ancova analizlerinden elde edilen sonuçlara göre hem akademik başarı testinde hem de biyoloji tutum ölçeğinde ön testten son teste deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Laboratuvar etkinliğine dayalı argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (ATBÖ) yaklaşımı deney grubu öğrencilerinin akademik başarıları ve biyoloji dersine yönelik tutumlarında pozitif yönde anlamlı bir fark oluşturmuştur. Ayrıca araştırmanın nitel boyutunu kapsayan yapılandırılmış açık uçlu sorulara deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin verdikleri cevaplar incelenmiş olup burada enzimler konusu ile ilgili kavram yanılgıları (enzimler asidik ix veya baziktir, enzimler kimyasal reaksiyonu başlatırlar, enzimler her sıcaklıkta denatüre olurlar, ortamın protein yapısı arttıkça enzim aktif olur, enzimler sulu ortamda bozulurlar vb.) tespit edilmiştir. Sonuç olarak deneysel destekli ATBÖ yaklaşımının öğrencilerin biyoloji dersine yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği ve akademik başarılarını artırmada etkili bir öğretim yaklaşımı olduğu söylenebilir. Bununla birlikte öğrencilerin Toulmin argümantasyon modelinde yer alan bileşenlere göre argüman oluşturma becerilerinin süreç içerisinde geliştiği ve argüman puanlarının artış gösterdiği görülmektedir. Ayrıca kullanılan yöntemin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine katkı sağladığı düşünülmektedir. Biyoloji dersinde öğrencilerin başarılarının artması için, biyoloji dersinde kimya bilgisi içeren konuların disiplinlerarasına uygun yöntemlerle verilmesinin uygun olacağı öneri olarak verilebilir.